န့ဢ္တဿ္စူး ကါအီၯဒ္ထံကီဿ္တဘ့ဢ္၊ ပွၯကလုာ္တကလုာ္၊ ကရဿတကရဿအတဿ္ပနီဢ္အခဿဢ္စးအ
သိးလီၯ။ ပ၀ဲကညီဖိတဖဢ္ပပာ္ကဖဿလဿပသးသ့လဿပအိဢ္ဒီးနီဿ္တယဿ္ဒီးတဿ္သ့ဢ္ညါပွၯလဿပ
နီဢ္တယဿ္အဃိလီၯ။ ဖဲ ၁၈၈၁နံဢ္န့ဢ္ကသံဢ္သရဢ္ထံဢ္သဢ္ပႜဢ္ဒုးကဲထီဢ္၀ဲႃဒီကလုာ္ကညီကရဿ႗
(Karen National Association)လီၯ။
ကညီဖိတဖဢ္အိဢ္ ဃူလိာ္ဖိးလိာ္အသးလဿကရဿအံၯအပူၯဂ့ၯမးန့ဢ္လီၯ။ ဖဲ ၁၉၃၀-၄၀ နံဢ္အပူၯ
ဒီကလုာ္ကရဿခိဢ္(ပွၯပဿၯလီဿ္ဆ့ဢ္နီၯ)သရဢ္စဢ္ဘီဢ္ဂုာ္က်ဲးစဿး၀ဲဒ္သိးကညီနံဢ္ထီဢ္သီ၊ကညီနီဢ္
တယဿ္၊ကညီဒီကလုာ္တဿ္သး၀ံဢ္ကအိဢ္ထီဢ္လီၯ။ ဒ္သိးကညီအနီဿ္တယဿ္ကအိဢ္ထီဢ္အဂီဿ္ဘိး
ဘဢ္သ့ဢ္ညါလီၯ၀ဲဆူထံကီဿ္ပူၯလဿပွၯကတ့ႁပဿကညီနီဢ္တယဿ္အဒိဒီးဆွဿလီၯအီၯဒီးတဿ္ကဟ့ဢ္
အီၯလဿခိဢ္ဖးန့ဢ္လီၯ။ လဿထံလီဿ္ကီဿ္ပူၯကညီဖိတဖဢ္ဆွဿလီၯနီဢ္တယဿ္အဒိတကယၯအဘ်ဲဢ္
လီၯ။
လဿနီဢ္တယဿ္အဒိတဖဢ္အံၯအက်ါဃုထဿ၀ဲ(၁၂)ဘ့ဢ္ဒီးလဿ(၁၂)ဘ့ဢ္အံၯအက်ါဃုထဿကဒီး၀ဲ
(၃)ဘ့ဢ္န့ဢ္လီၯ။နီဢ္တယဿ္(၃)ဘ့ဢ္မ့ဿ္၀ဲမါဘးခ့ဢ္တ့၀ဲဲအိဢ္ဒီးက်ိဢ္အဂီၯန့ဿ္၀ဲခိဢ္ဖးတဿဒီးခိဢ္ဖးခံ
မ့ဿ္၀ဲသရဢ္ဒိဢ္မိလိၯတ့၀ဲအိဢ္ဒီးမုဿ္ဟဲထီဢ္သီအဂီၯ၊မ့မ့ဿ္ခိဢ္ဖးသဿမ့ဿ္၀ဲကသံဢ္သရဢ္ဒြ႕တ့၀ဲအိဢ္
ဒီးကဆီ၀ါအဂီၯန့ဢ္လီၯ။ဒီကလုာ္အနဲဢ္႐ြဲဢ္မါဘးခ့ဢ္ဟံးန့ဿ္နီဢ္တယဿ္အဒိ(၃)ဘ့ဢ္အံၯဒီးဒုးကဲထီဢ္
အီၯတဘ့ဢ္ဃီဒီးဆွဿႏုာ္ပာ္ဖ်ါ၀ဲဆူဒီကလုာ္ကရဿဒီးဒီကလုာ္ကရဿတူဿ္လိာ္ပာ္ဂဿဿ္ပာ္က်ဿၯနီဢ္တ
ယဿ္န့ဢ္လီၯ။
နီဢ္တယဿ္အံၯမ့ဿ္ဒ္ပထံဢ္ဘဢ္အီၯလဿမုဿ္မဆါတနံၯအံၯန့ဢ္လီၯ။ လဿနီဢ္တယဿ္အလိၯပကထံဢ္
ဘဢ္အလြဲဿ္သဿကလုာ္လဿအမ့ဿ္အဂီၯ၊ အ၀ါဒီးအလါအဲးဒီးမုဿ္ဟဲထီဢ္သီအိဢ္ဒီးအယဲၯ(၉)ယဲၯဒီး
က်ိဢ္အဂီၯန့ဢ္လီၯ။ ပွၯတ့ပာ္ဖွိဢ္နီဢ္တယဿ္မါဘးခ့ဢ္ပာ္ဖ်ါ၀ဲအခီပညီဒီးအကံဿ္လဲဒ္အံၯန့ဢ္လီၯ။
(၁) အလြဲဿ္အဂီၯမ့ဿ္တဿ္သူဢ္ပ်ံၯသးဖုးတအိဢ္၊တဿ္သူဢ္ဒူသးဒူအပနီဢ္
(၂) အလြဲဿ္အ၀ါမ့ဿ္တဿ္အိဢ္မူဒီးတဿ္ပာ္သူဢ္ပာ္သးလိၯလိၯဘ်ဿဘ်ဿစီစီဆွံဆွံကဆွဲကဆွီ
(၃) အလြဲဿ္လါအဲးမ့ဿ္တဿ္တီတဿ္လိၯတဿ္သူဢ္တီသးရၯ
မ့မ့ဿ္မုဿ္ဟဲထီဢ္သီမ့ဿ္ကညီဖိတဖဢ္ကလဲၯထီဢ္လဲၯထီဆူညါကပီၯထီဢ္ဒ္မုဿ္အတဿ္ကပီၯဒီးမုဿ္အ
ယဲဿ္(၉)ယဲၯမ့ကညီဖိတဖဢ္အိဢ္ဆိးအလီဿ္အက်ဲန့ဢ္လီၯ။ က်ိဢ္မ့ဿ္တဿ္ဃူတဿ္ဖိးအပနီဢ္ဒီး တဿ္
ဆဲးတဿ္လၯတဿ္န့ဿ္သါအလုဿ္ဒိဢ္ပွ့ၯဒိဢ္လီၯ။ ကညီဒီကလုာ္နီဢ္တယဿ္အံၯတဿ္စူးကါအီၯယူာ္ထီဢ္
အီၯပာ္ကဲအီၯဒ္ကညီဒီကလုာ္အနီဢ္တယဿ္အသိးတခ်ဳးကီဿ္ပယီၯန့ဿ္တဿ္သဘ့်ဒံးဘဢ္
လံၯလံၯန့ဢ္လီၯ။
ဖဲ ၁၉၃၉နံဢ္ကညီသုးမုဿ္ဒိဢ္သုးခိဢ္တဖဢ္မၯအါထီဢ္ကြဲၯခံဖ်ဿဢ္လဿက်ိဢ္အဖီလာ္ဒီးပတံထီဢ္၀ဲဆူ
ပ ဒိဢ္အအိဢ္လဿကစူးကါ၀ဲဒ္ကညီသုးမုဿ္ဒိဢ္အနီဢ္တယဿ္အသိးန့ဢ္လီၯ။ တုၯကညီဖိတဖဢ္ဂဲၯဆဿ
ထဿဢ္ပဿဿ္ဆဿတဿ္ဒီးတဿ္စူးကါအီၯအခြဲးအယာ္တအိဢ္လဿၯဘဢ္၊ဘဢ္ဆဢ္ဒီးကလုာ္လဿအတႏုာ္
ဆူပွဿ္လဿ္က်ါဒ္သရဢ္သဢ္ထိဢ္၊သရဢ္မါကႜ့ထိအီဢ္၊သးပွဿ္စီၯဘဲလ့ဢ္တဖဢ္ဖဲကညီနံဢ္ထီဢ္သီလဿ
၀့ဿ္တကူဢ္န့ဢ္အ၀ဲသ့ဢ္ယူာ္ထီဢ္ကညီနီဢ္တယဿ္အံၯဒုဒူအဃိနီဢ္တယဿ္အံၯတဿ္စူးကါအီၯဘူဢ္က့ၯ
၀ဲန့ဢ္လီၯ။ ဖဲ ၁၉၆၃ နံဢ္မူဆိကီဿ္ကစဿ္ဟါထဿဢ္သဢ္မြ႕ထုးထီဢ္ရၯလီၯက့ၯနီဢ္တယဿ္အံၯဒီး ဖဲ
၁၉၇၁ နံဢ္၊ စီၯစဢ္ဖိသ့ဢ္စ့ဿ္ကီးထုးထီဢ္ရၯလီၯက့ၯကညီနီဢ္တယဿ္အံၯန့ဢ္လီၯ။
(ဟံးန့ဿ္လဿကညီအတဿ္ဆဲးတဿ္လၯဒီးတဿ္ဒ့တဿ္အူအကလုာ္ကလုာ္လဿပဂ့ၯသ့ဢ္ညါအီၯတ
ဖဢ္လဿဘဢ္တဿ္ကြဲးအီၯလဿသရဢ္မုဢ္လဲဒဢ္(သဢ္တီဢ္)ဒီးသရဢ္လၯဘဢ္(ခ်ဿဢ္လြံဿ္ထူဢ္)
No comments :
Post a Comment