၀ံမီဒူအတဿ္ဒြး လဿယိၯတဖဢ္အဂီဿ္ (နီဿ္မုဿ္ယဲၯဖဲအပူ - ၄)

တကးဒံးဘဢ္အမဲာ္ညါ တဿ္ကီတဿ္ခဲတဖဢ္ ဟဲအိဢ္ထီဢ္လဿအ၀ဲသ့ဢ္အဂီဿ္တဆီဘဢ္တ ဆီ ဒီးတဿ္ဘဢ္ဂံာ္ဂူာ္အိဢ္ထီဢ္စ့ဿ္ကီးလဿပွၯပယီၯဖိဒီးပွၯယိၯဖိသ့ဢ္တဖဢ္အဘဿဢ္စဿၯ အိဢ္၀ဲအါမးန႔ဢ္လီၯ. ယိၯစီၯပၯတဖဢ္ထီဢ္တစိၯဘဢ္တစိၯ ဒီးဂုာ္က်ဲးစဿးမၯဒိဢ္ထီဢ္လဲဢ္ထီဢ္ အထံအကီဿ္ဘဢ္ဆဢ္ တဿ္ကဲထီဢ္လိဢ္ထီဢ္လဿအဂီဿ္ အိဢ္တသ့ဘဢ္နီတမံၯဘဢ္န႔ဢ္လီၯ. တုၯလီၯလဿစီၯပၯယဲဿ္ဂၯတဂၯလဿအမံၯ (ဖါကႜဴးလးကႜီ) ထီဢ္ပဿတဿ္အစိၯလံဘဢ္ဆဢ္၊ တဿ္ဂုၯထီဢ္ပသီထီဢ္ တအိဢ္ဒံး၀ဲဒဢ္ဘဢ္န႔ဢ္လီၯ.

စီၯပၯအံၯအိဢ္ဖ်ဲဢ္ထီဢ္၀ဲဖဲ လါစဲးပထ့ဘဿဢ္ ၂၀သီ (၂၃၉၆ ကႜီဢ္တဲဢ္နံဢ္) (ခ.န. ၁၈၅၃) န႔ဢ္လီၯ. ဖဲ (၂၄၁၂ ကႜီဢ္တဲဢ္နံဢ္) (ခ.န. ၁၈၆၉) အဆဿကတီဿ္ ဖါကႜဴးလါကႜီအံၯ ကဲထီဢ္စီၯပၯလဿအပဿ္ အလီဿ္န႔ဢ္လီၯ. ဖါကႜဴးလါကႜီအံၯ ဖဲအထီဢ္စီၯပၯအခါ အသးအိဢ္ဒံးဒဢ္ (၁၆) နံဢ္အဃိ၊ မၯတဿ္ တသ့နီတမံၯဒံးဘဢ္န႔ဢ္လီၯ. တဿ္ဖံးတဿ္မၯတဿ္ဂ့ဿ္တဿ္က်ိၯခဲလဿာ္န႔ဢ္ အပ်ဲဿ္လဿအကဲခိဢ္ကဲ နဿ္တဖဢ္ ဘဢ္မၯန႔ဿ္ခဲးတဿ္လဿအဂီဿ္ခဲလဿာ္န႔ဢ္လီၯ. ဖဲန႔ဢ္အဆဿကတီဿ္ ကီဿ္ကႜီဢ္တဲဢ္အံၯ တဿ္မုာ္တဿ္ခုဢ္တအိဢ္ဒံးစ့ဿ္ကီးဘဢ္. ဒ္တဿ္ဘဢ္ဂံာ္ဂူာ္ လဿပွၯအဲကလံးမ့ဿ္ဂ့ၯ၊ ပွၯျဖဢ္စ့ဢ္ဖိ ဒီးယိၯကလုာ္တဖဢ္အဘဿဢ္စဿၯ လဿစီၯပၯအံၯအပဿ္အစိၯ တုၯလဿအကစဿ္အစိၯလံန႔ဢ္ တလီၯမဿ္ကြံာ္ဒံး ၀ဲဘဢ္. မ့မ့ဿ္တခီဒိဢ္ထီဢ္ဒဢ္ရူဿ္ရူဿ္ တုၯဒဢ္လဲာ္ ကႜီဢ္တဲဢ္ကီဿ္အံၯ ကလီၯကြံာ္ ဆူပွၯသ့ဢ္တဖဢ္အံၯအစုပူၯဒဢ္လဲာ္န႔ဢ္လီၯ. ဖဲစီၯပၯအံၯပဿတဿ္အဆဿကတီဿ္ ပွၯအဲကလံး ဒီးပွၯျဖဢ္စ့ဢ္သ့ဢ္တဖဢ္ ဟဲဒုးလီၯပွီဿ္ကြံာ္ ကႜီဢ္တဲဢ္ကီဿ္အံၯအိဢ္ယဲဿ္ဘ်ီညါအဃိ၊ ကႜီဢ္တဲဢ္ကီဿ္ အံၯလဲၯထီဢ္လဲၯထီ၀ဲတသ့ ဘဢ္အမဲာ္ညါ နးထီဢ္ဒဢ္ရူဿ္ရူဿ္န႔ဢ္လီၯ. 

ယိၯကလုာ္ဒိဢ္အံၯ မၯသံစီၯခိဢ္ဆံဖဲ၀့ဿ္ကံဿ္မဲ၀ံၯအလီဿ္ခံ ဒ္စီၯခိဢ္ဆံဆိဢ္ဃီဢ္ပာ္အ၀ဲသ့ဢ္အသိး သူဢ္ထီဢ္အထံအကီဿ္ အခူအ၀့ဿ္ တက်ဿၯလဿၯနီတဘ်ီလဿၯဘဢ္န႔ဢ္လီၯ. အ၀ဲသ့ဢ္ခိဢ္နဿ္ တဖဢ္ မ့ဿ္အိဢ္ဖွိဢ္ရိဖွိဢ္ကူဢ္ထီဢ္ဖးလီၯဒီး တဲသကိး၀ဲတဿ္ဂ့ဿ္ဘဢ္ဃး ကသူဢ္ဂ့ၯထီဢ္အထံအကီဿ္ အဂ့ဿ္န႔ဢ္ အဒုဢ္အဒါဒ္အမ့ဿ္တမ်ိၯတမ်ာ္တကးဘဢ္၊ ယိၯအံၯအတဿ္ဘဢ္ဂံာ္ဂူာ္ အိဢ္ထီဢ္၀ဲဒီး ထံကီဿ္လဿအဂၯဒီးတဿ္ဒုး တဿ္ယၯတဖဢ္အိဢ္ထီဢ္၀ဲဒဢ္ဒိဢ္ဒိဢ္မုဿ္မုဿ္အဃိ၊ အ၀ဲသ့ဢ္အတဿ္ရဲဢ္ တဿ္က်ဲၯ တဖဢ္ထီဘိန႔ဢ္ ဟးဂီၯကြံာ္၀ဲဒဢ္ ဒီးအတဿ္မၯန႔ဢ္ ကဲထီဢ္တသ့လဿၯ၀ဲနီတဘ်ီဘဢ္ န႔ဢ္လီၯ.


 ပွၯလဿအဟဲဒုးလီၯပွီဿ္ကႜီဢ္ တဲဢ္ကီဿ္ ဖဲစီၯပၯအံၯပဿတဿ္အစိၯတဿတဘ်ီ ဖဲယိၯအနံဢ္ (၂၄၅၁) မ့ဿ္၀ဲဒဢ္ ပွၯျဖဢ္စ့ဢ္၊ ခံဘ်ီ တဘ်ီ ဖဲ (၂၄၃၅) မ့ဿ္၀ဲဒဢ္ပွၯအဲကလံး၊ သဿဘ်ီတဘ်ီ ဖဲ (၂၄၃၆) မံနါမ္ (ယိၯကိး၀ဲလဿမဲးနါမ္) က်ိလဿအစ့ဢ္တခီမ့ဿ္ကဒီးပွၯျဖဢ္စ့ဢ္၊ လြံဿ္ဘ်ီတဘ်ီ ဖဲ (၂၄၄၅) မံနါမ္က်ိလဿအထြဲတခီ မ့ဿ္စ့ဿ္ ကီးပွၯျဖဢ္စ့ဢ္၊ ယဲဿ္ဘ်ီတဘ်ီ ဖဲ (၂၄၄၉) လဿတဿ္လီဿ္အါတီၯအံၯ မ့ဿ္စ့ဿ္ကီး၀ဲဒဢ္ ပွၯျဖဢ္စ့ဢ္ န႔ဢ္လီၯ. လဿစီၯပၯအံၯ အဖံအဖုအစိၯတကးဘဢ္ ဆဿကတီဿ္လဿစီၯပၯတခ် ဳးအိဢ္ဒံးဘဢ္ ဖဲကီဿ္အံၯပွၯပဿအီၯဒ္သ၀ီသးပွဿ္အဆဿကတီဿ္အခါဒဢ္လဲာ္ တဿ္ဘဢ္ဂံာ္ဂူာ္လဿပွၯကလုာ္ဂၯ ဒီးယိၯသ့ဢ္တဖဢ္အဘဿဢ္စဿၯ န႔ဢ္အိဢ္၀ဲဒဢ္စ့ဿ္ကီးန႔ဢ္လီၯ. တဘ်ီအခါ ကီဿ္အံၯဘူးတ့ဿ္မး လဿကလီၯကြံာ္စ့ဿ္ကီး လဿပွၯပယီၯဖိ ဒုးအီၯအစိၯတဘ်ီန႔ဢ္လီၯ.

ဖဲအ၀ဲသ့ဢ္ဒုးလိာ္ယၯလိာ္အသးအဆဿကတီဿ္ တဿ္သူဢ္ထီဢ္တဖဢ္အတဿ္ဟးဂူာ္ဟးဂီၯ တဖဢ္အိဢ္ ဒံးဒဢ္လဿ ယိၯကီဿ္ပူၯတုၯမုဿ္မဆါတနံၯအံၯ ဒီးကဲထီဢ္က့ၯ၀ဲတဿ္စံဢ္စိၯတဲစိၯ၊ တဿ္မၯနီဢ္မၯဃါ ဒီးတဿ္အုဢ္အသးအမ့ဿ္အတီ လဿပွၯယိၯဖိတဖဢ္အဂီဿ္န႔ဢ္လီၯ. ကႜီဢ္တဲဢ္ကီဿ္ အံၯ စးထီဢ္လဿ ယိၯသ့ဢ္တဖဢ္ပဿက့ၯ၀ဲန႔ဢ္ စးထီဢ္လဿသ၀ီခိဢ္တဂၯအစိၯ ဒီးတုၯလီၯလဿ စီၯပၯယဲဿ္ဂၯတဂၯအစိၯ အံၯန႔ဢ္ တဿ္မုာ္တဿ္ခုဢ္တအိဢ္နီတဘ်ီဒံးဘဢ္န႔ဢ္ ပထံဢ္ဒီးသ့ဢ္ညါ ပ၀ဲဒဢ္ လီၯတံဿ္လီၯဆဲးန႔ဢ္လီၯ. တုၯလဿယိၯအစီၯပၯဖါကႜဴးလးကႜီ အံၯအသးနံဢ္ပွဿ္ထီဢ္ ဒီးပဿတဿ္အနံဢ္ယံာ္အလါအါထီဢ္လံဘဢ္ဆဢ္ တဿ္ဘ် ဳးတဿ္ဖွိဢ္လဿအဂီဿ္တအိဢ္နီတမံၯ ဘဢ္အမဲာ္ညါ တဿ္ကီတဿ္ခဲ အိဢ္ထီဢ္ဒဢ္လဿအဂီဿ္တခီ န႔ဢ္လီၯ.
 ခီဖ်ိလဿစီၯပၯအံၯ ဒ္အတဿ္ ဆိကမိဢ္တဖဢ္ တဿ္ကဲထီဢ္န႔ဿ္အီၯတအိဢ္နီတမံၯ နီတဘ်ီဘဢ္အဃိ ဆိမိဢ္တဿ္တဘဢ္နီ တမံၯ လဿၯဘဢ္ဒီး ကိးဖွိဢ္၀ဲဒဢ္ အထံအကီဿ္ခိဢ္နဿ္တဖဢ္ ဒီးဆ့ဢ္နီၯတဿဢ္ပီဢ္သကိး၀ဲဒဢ္ဒီးစံး၀ဲ ဒ္သိး ပထံပကီဿ္ပူၯအံၯ တဿ္ကလဲၯက့ၯအသးဘ့်ဘ့်ဆွီဆွီဒီး တဿ္လဲၯထီဢ္လဲၯထီကအိဢ္အဂီဿ္ ပကဘဢ္ ဟ့ဢ္ကူဢ္ဟ့ဢ္ဖးလိာ္ပသးန႔ဢ္လီၯ. လဿက်ဲအါဘိ ပဂုာ္က်ဲးစဿး ဒီးမၯတ့ဿ္လံလဿာ္ ဂံဿ္ လဿာ္ဘါဘဢ္ဆဢ္ တဿ္ကဲဘ် ဳးတအိဢ္လဿပဂီဿ္နီတမံၯဘဢ္. လဿတဿ္န႔ဢ္အဃိ ပကတဿဢ္ပီဢ္ ဒီးဟ့ဢ္ကူဢ္ဟ့ဢ္ဖးလိာ္သကိးပသး ဘဢ္သ့ဢ္သ့ဢ္ အါဂၯအက်ါတဿ္ထံဢ္ လဿက်ဲအဂ့ၯကအိဢ္ တဘိဘိစ့ဿ္ကီးန႔ဢ္လီၯ.

ယိၯသ့ဢ္တဖဢ္ တဿဢ္ပီဢ္လိာ္သးဒီးစံး၀ဲ ဒ္ပွၯဂုၯပွၯဂၯ သူဢ္ထီဢ္အထံအကီဿ္န႔ဿ္၀ဲဒဢ္သိးန႔ဢ္ ပ၀ဲစ့ဿ္ကီး ပသူဢ္ထီဢ္ကဘဢ္န႔ဿ္၀ဲဒဢ္န႔ဢ္လီၯ. ဘဢ္သ့ဢ္သ့ဢ္ တဿ္လိဢ္ဒီးပွၯကဘဢ္အိဢ္တမံၯ မံၯ လဿက်ဲအဘိဘိလဿ ပတသ့ဢ္ညါအီၯဘဢ္န႔ဢ္လီၯ. လဿတဿ္န႔ဢ္အဃိ၊ ဒ္ပအိဢ္ဒီးပလိဢ္ပပၯ ပ၀ံ ပမီဢ္အသိး ပကဒြးကြဿ္အီၯလဿ၀ံဒီး တဿ္လဿအလိဢ္ဒီးပွၯမ့ဿ္အိဢ္တမံၯမံၯန႔ဢ္ ၀ံကစံးဘဢ္တဲ ဘဢ္ပွၯလဿက်ဲအဂ့ၯကတဿဿ္န႔ဢ္လီၯ. တုၯႏုၯတစု ဘဢ္သူဢ္ဘဢ္သး သကိး၀ဲကိးဂၯ၀ံၯ လဲၯဒြး ကြဿ္၀ဲလဿ၀ံ ဒီး၀ံစံးဘဢ္အ၀ဲသ့ဢ္ ဒ္အတဿ္ဒြးအစဿဟဲထီဢ္၀ဲဒဢ္အသိးန႔ဢ္လီၯ. ၀ံတဲဘဢ္အ၀ဲသ့ဢ္ ဒီးစံး၀ဲဒဢ္ သုခူသု၀့ဿ္အံၯ ဒ္သိးသုသူဢ္ထီဢ္အီၯကန႔ဿ္ ဒီးဂဿဿ္က်ဿၯအဂီဿ္သုဘဢ္လုဿ္ထီဢ္လဿ ပွၯမုဢ္ကနီၯဖိတဂၯန႔ဢ္လီၯ.

 ပွၯမုဢ္ကနီၯတဂၯအံၯ တဘဢ္မ့ဿ္ပွၯမုဿ္ဆ့ဢ္မုဿ္ဂီၯဘဢ္. ပိာ္မုဢ္ဖိအံၯ ကဘဢ္မ့ဿ္ပွၯလဿအလီၯဆီကတဿဿ္ လဿဟီဢ္ခိဢ္ခ်ဿတဂၯန႔ဢ္လီၯ. သုမ့ဿ္တလုဿ္ ထီဢ္လဿပိာ္မုဢ္ ၀ဲအံၯအသြံဢ္ဘဢ္န႔ဢ္ လ့ၯတက့ၯ သုထံသုကီဿ္အံၯ တဿ္မုာ္တဿ္ခုဢ္တအိဢ္ နီတဘ်ီဘဢ္န႔ဢ္လီၯ. ဘဢ္သ့ဢ္သ့ဢ္ လဿအပူၯကြံာ္ လဿသုမိဿ္ပဿ္ဖံဖုအစိၯန႔ဢ္ သုကမၯဆူဢ္မၯ ဆိး မၯကိဿ္မၯဂီၯန႔ဿ္ကီဿ္အံၯ တကးဘဢ္ ကအိဢ္ဒီးတဿ္သြံဢ္တဿ္စီၯလဿ အဆိဢ္ဃီဢ္သု ကအိဢ္ ၀ဲဒဢ္သ့ဢ္သ့ဢ္န႔ဢ္လီၯ. သုမ့ဿ္ဟံး န႔ဿ္ပိာ္မုဢ္၀ဲအံၯဒီး မၯခုဢ္မၯကဘးက့ၯသသုထံသုကီဿ္န႔ဢ္ သုကီဿ္အံၯကဒိဢ္ထီဢ္ထီထီဢ္ က့ၯ၀ဲဒီးသုကအိဢ္ဘဢ္ဒီး သုလိဢ္သုပၯ ဒီးသုကဘီဢ္ထီဢ္ညီထီဢ္ န႔ဢ္လီၯ. ယိၯစီၯပၯကနဢ္၀ဲ တဿ္အံၯမ့ဿ္တဿ္ကီဘဢ္အီၯဒိဢ္မးလဿအဂီဿ္လဿ ကထံဢ္န႔ဿ္ပိာ္မုဢ္ လီၯဆီကတဿဿ္တဂၯအံၯအဂီဿ္န႔ဢ္လီၯ.

စီၯပၯအံၯမ့ဿ္လဿတဿ္ကီဘဢ္အီၯလဿတဿ္ဂ့ဿ္ဒ္အံၯတဖဢ္အဃိ သံကြဿ္၀ဲဒဢ္၀ံ၊ မုဢ္ကနီၯလဿအ လီၯဆီတဂၯအံၯန႔ဢ္မ့ဿ္အအိဢ္ဖဲလဲဢ္န႔ဢ္လီၯ. ဒ္သိးပကမၯန႔ဿ္အီၯအဂီဿ္ ပကဘဢ္မၯဒ္လဲဢ္န႔ဢ္ ၀ံသးစူၯတဲဘဢ္ပွၯတက့ဿ္. ၀ံစံးဆဿစီၯပၯဒီးစံး၀ဲ မုဢ္ကနီၯတဂၯအံၯ အိဢ္လဿကစဿဿ္မုဿ္ႏုာ္တခီ လဿအစီၯစုၯဒီး သုအိဢ္ဆိးတဿ္အလီဿ္ဖဲအံၯ ဖးယံၯညါန႔ဢ္လီၯ. ဘဢ္ဆဢ္သုမ့ဿ္လဲၯထီဢ္လဿ သုကီဿ္အမုဿ္ႏုာ္ကစဿဿ္ဖးဒိဢ္အဒီခိဢ္ဒီး ကြဿ္ဃီၯတဿ္ဆူမုဿ္ႏုာ္လိၯလိၯန႔ဢ္ သုကထံဢ္စိ ကစဿဿ္ဖး ဒိဢ္အတူဿ္ အိဢ္ဖ်ါထီဢ္ကဒုကဒုတဖဢ္န႔ဢ္လီၯ. တဿ္လီဿ္လဿသုကြဿ္စိအိဢ္ဖ်ါကဒုကဒုတဖဢ္န႔ဢ္ မ့ဿ္တဿ္လီဿ္လဿအကစီၯထီဢ္ထီဒိဢ္မး ဒီးမုဢ္ကနီၯအံၯအိဢ္ဆိးဒဢ္ဖဲန႔ဢ္လီၯ. ယိၯစီၯပၯသံကြဿ္၀ံ ဒီးစံး၀ဲ မုဢ္ကနီၯအံၯပမ့ဿ္လဲၯန႔ဢ္ ပကထံဢ္စ့ဿ္ကီးဧါ. ပမ့ဿ္ထံဢ္န႔ဿ္ဒီး မ့ဿ္ပမၯကန႔ဿ္စ့ဿ္ကီးဧါန႔ဢ္ လီၯ.

၀ံစံးဆဿစီၯပၯဒီးစံး၀ဲဒဢ္ သုမ့ဿ္လဲၯဃုဒီးသုကထံဢ္န႔ဿ္ သုမ့ဿ္သးလီန႔ဢ္ သုမၯန႔ဿ္အီၯကန႔ဿ္၀ဲဒဢ္ န႔ဢ္လီၯ. ဘဢ္ဆဢ္သုမၯကန႔ဿ္အဂီဿ္ သုဘဢ္တူဿ္ဆါခီဢ္ဆါသုသး တူဿ္လဿာ္က်ိဢ္တူဿ္လဿာ္စ့ အါအါဂီဿ္ဂီဿ္ တကးဒံးဘဢ္အမဲာ္ညါ သုကကဲထီဢ္ပွၯလုဿ္သ့ဢ္ခါပတာ္ ပွၯတကလုာ္အတဿ္သိဢ္ တဿ္သီ ဒီးမ့ဿ္တဿ္ကမဢ္ဖးဒိဢ္ လဿသုမၯကမဢ္ဘဢ္ ပွၯတကလုာ္အံၯအထံအကီဿ္ ဒီးပွၯတက လုာ္အံၯ အပွၯကလုာ္တုၯဒဢ္လဲာ္ သုကဘဢ္အိဢ္ဒီး တဿ္အဿဢ္လီၯအီလီၯလီၯတံဿ္လီၯဆဲး ဒီး လိးဒ့ဢ္လိးကမဢ္က့ၯ ပွၯတကလုာ္အံၯဒိဢ္ဒိဢ္မုဿ္မုဿ္န႔ဢ္လီၯ. ယိၯစီၯပၯအံၯ ဆိမိဢ္ထံတဿ္တစိဿ္ ဒီးစံး၀ဲ တဿ္အံၯမ့ဿ္တဿ္လဿအကီခဲလဿာ္လီၯမးလဲဢ္ ဘဢ္ဆဢ္ တဿ္မၯကမဢ္ပွၯတကလုာ္မ့ဿ္ဂ့ၯ ဘဢ္လိးဒ့ဢ္လိးကမဢ္မ့ဿ္ဂ့ၯ ခဲအံၯပတဆိကမိဢ္ဒီးဒြးဒံးဘဢ္. အဆိကတဿဿ္ မ့ဿ္တဿ္အရ့ဒိဢ္ လဿ ပထံပကီဿ္ကမုာ္ ဒီး လဲၯထီဢ္လဲၯထီ ၀ဲဒဢ္န႔ဢ္လီၯ.

တုၯပထံပကီဿ္မ့ဿ္မုာ္မ့ဿ္ခုဢ္ တဿ္အီဢ္ကုာ္အီပွဲၯ ဒီး တဿ္လဲၯထီဢ္လဲၯထီ မ့ဿ္အိဢ္န႔ဢ္ ပကထံဢ္လိာ္ အိဢ္သကိးက့ၯဒီး ပွၯကလုာ္တဖဢ္န႔ဢ္ လဿခံဒီး စံးကတိၯသကိးတဿ္လဿ တဿ္အဲဢ္တဿ္ကြံ ဆီဢ္လီၯက့ၯပသးလဿအ၀ဲသ့ဢ္အဖီလာ္ ဒ္ပတဿ္အဿဢ္လီၯအီလီၯ အိဢ္ဒီးအီၯ ဒီးသ့ဢ္ညါဆဿက့ၯ အ၀ဲသ့ဢ္ အတဿ္ဘ်ဳးတဿ္ဖွိဢ္ ဒ္အ၀ဲသ့ဢ္ အတဿ္ဘဢ္ဘ်ဳးပွၯအိဢ္အသိးန႔ဢ္ ကမ့ဿ္၀ဲတဿ္ဂ့ၯကတဿဿ္လဿ ပ၀ဲခံကပၯလဿာ္အဂီဿ္န႔ဢ္လီၯ. တုၯလဿခဲအံၯ လဿယိၯအတဿ္စံဢ္ စိၯတဲစိၯအပူၯတကးဘဢ္ အမဲာ္ညါ ယိၯသူဢ္က့သးပွဿ္ လဿအသ့ဢ္ညါနဿ္ပဿဿ္က့ၯ တဿ္စံဢ္စိၯ တဲစိၯအံၯ တနီၯစံး၀ဲဒဢ္လဿ ယိၯအံၯကဘဢ္ဟ့ဢ္က့ၯ ပွၯကညီအကီဿ္တဘ်ီဒံးန႔ဢ္လီၯ. လဿတဿ္ န႔ဢ္အဃိ အ၀ဲသ့ဢ္ပာ္ဒိဢ္ပာ္ကဲ ဒဢ္ပွၯကညီန႔ဢ္လီၯ.

ဒိ၀ဲလဿထါဒီးစံး၀ဲ -

၀ံဖးဒိဢ္ဒြးတဿ္၀း၀း
ပွၯအလီၯဆီအိဢ္တဂၯ.
၀ံဖးဒိဢ္ဒြးတဿ္မ့ဿ္သ့
၀့ဿ္ကံဿ္မဲပီၯထီဢ္လဿစ့.
ဒြးတဿ္သ့ယိၯဖိအ၀ံ
၀့ဿ္ကံဿ္မဲဆီတန႔ဿ္ဒံး.
၀ံဖးဒိဢ္ဒြးတဿ္မ့ဿ္တီ
၀့ဿ္ကံဿ္မဲဆီန႔ဿ္တဘ်ီ.
ကီဿ္ဖွးဂီၯဖ်းခိဢ္ကပၯ
ပွၯအလီၯဆီအိဢ္တဂၯ.
ပိာ္မုဢ္ဖိလဿအလီၯဆီ
လဲၯဃုန႔ဿ္လဿကီဿ္ဖွးဂီၯ.
လုဿ္ထီဢ္ကီဿ္လဿမုဢ္လီၯဆီ
သူဢ္ထီဢ္၀့ဿ္တ့ထီဢ္ဒီးနီ.
ကီဿ္ဒိဢ္ထီဢ္လဿနီဿ္အဃိ
အိဢ္ကမဢ္တုၯလဿဖိစိၯ.
လဿနီဿ္ဃိကမဢ္အိဢ္ဒံး
ကဘဢ္ဟ့ဢ္က့ၯမုဿ္တနံၯ.

ယိၯစီၯပၯအံၯ ဒ္၀ံစံးဘဢ္အီၯအသိး တဿ္ဂ့ဿ္အံၯ ဒ္သိးကလီၯတံဿ္အဂီဿ္ ပ်ဲလီၯပွၯလဿကလဲၯ ဃုသ့ဢ္ညါ တဿ္ဂ့ဿ္အံၯလီၯတံဿ္လီၯဆဲး ဒီးလဲၯ၀ံဆါတဿ္ ကစဲးကရဲး ဒီးပွ႔ၯစ့ဿ္ကီးတဿ္ ကစဲးကရဲး ဆူဃိဿ္၀ဿ္ တခီ ဒ္သိး ကသ့ဢ္ညါဘဢ္၀ဲ တဿ္ဂ့ဿ္အံၯလီၯတံဿ္အဂီဿ္န႔ဢ္လီၯ. စးထီဢ္ဖဲန႔ဢ္ ယိၯအပွၯ ထံဖိကီဿ္ဖိတဖဢ္စ့ဿ္ကီး ဟဲ၀ဲဒဢ္ဒီဒူဢ္ဒီထဿလဿ တဿ္လဲၯ၀ံလဲၯဆါ အဂီဿ္န႔ဢ္လီၯ. မ့မ့ဿ္စီၯပၯအပွၯတဖဢ္ ဟဲ၀ံလဲ ၀ံဆါ တဿ္သနာ္က့ ဟဲဒဢ္လဿ တဿ္ကူဢ္အဖီခိဢ္ဒ္သိး ကသ့ဢ္ညါ ဘဢ္တဿ္ဂ့ဿ္အံၯအဂီဿ္န႔ဢ္လီၯ. အ၀ဲသ့ဢ္ဟဲ၀ဲဘဢ္ဆဢ္ တထံဢ္ဘဢ္၀ဲ မုဿ္ယဲၯဖဲဘဢ္. မ့မ့ဿ္နဿ္ဟူ ဘဢ္ဒဢ္၀ဲအကစီဢ္ တဆံးတက့ဿ္ ဒီးတလီၯတံဿ္လီၯဆဲးဘဢ္အဃိ၊ ကူဢ္၀ဲဒဢ္ တဘဢ္နီတမံၯ ဘဢ္. ဟးသံကြဿ္သံဒိး၀ဲဘဢ္ဆဢ္ ပွၯတတဲဘဢ္အီၯဘဢ္အဃိ၊ ဟဲက့ၯတဲဘဢ္ဒဢ္အစီၯပၯလဿ နဿ္ဟူဘဢ္ဒဢ္၀ဲ တစဲးတမွဲးန႔ဢ္လီၯ.

ဒိ၀ဲလဿထါဒီးစံး၀ဲ -
ပွၯမုဢ္ပွိၯဒ္မုဿ္ယဲၯဖဲ
ယိၯဖိနဿ္ဟူယိၯဖိဟဲ.
မုဿ္ယဲၯဖဲပွၯမုဢ္ပွိၯမး
ယိၯဖိနဿ္ဟူယိၯဖိစး

ယိၯသ့ဢ္တဖဢ္အံၯ ဟဲကူဢ္လဲၯမၯကၯ ဖးယံာ္ညါ နာ္သက့ တဿ္ကစီဢ္ လီၯတံဿ္လဿအဂီဿ္ တအိဢ္နီတမံၯဘဢ္အဃိ၊ အသးတမံဘဢ္ဒီး ယိၯစီၯပၯအံၯစံး၀ဲဒဢ္ ဒ္သိးပကသ့ဢ္ညါဘဢ္ တဿ္ဂ့ဿ္အံၯလီၯတံဿ္အဂီဿ္ သုကဘဢ္လဲၯအိဢ္ ဆီလီၯသုလီဿ္ဖဲန႔ဢ္ ဒီးမၯတဿ္ပွ႔ၯတဿ္ဆါ ဖဲန႔ဢ္ စ့ဿ္ကီးန႔ဢ္လီၯ. ဒ္န႔ဢ္တဘ်ီဃီ ယိၯစီၯပၯအံၯ ကတဲာ္ကတီၯထီဢ္ အသုးမုဿ္သံဢ္ဘိ ဒီးကတဲာ္ကတီၯန႔ဿ္၀ဲ က်ိဢ္ဧိၯစ့ဧိၯ ဒီးကသ့ဢ္တနီၯလဿကတီ၀ဲတဿ္အီဢ္တဿ္အီ က်ိဢ္ဧိၯစ့ဧိၯ ဒီးဃုထဿထီဢ္၀ဲဒဢ္အခိဢ္တဂၯ လဿကအံးထြဲကြဿ္ထြဲ သုးဖိသံဢ္ဖိ တဖဢ္န႔ဢ္လီၯ.

ဒိ၀ဲလဿထါဒီးစံး၀ဲ -
လုဿ္လီၯကီဿ္ဒြးကြဿ္လဿ၀ံ
၀ံစံးအိဢ္ဂီၯမုဿ္တနံၯ.
ကတီၯထီဢ္သုးလဿကံဿ္မဲ
ကလဲၯအီဢ္ဃုမုဿ္ယဲၯဖဲ.
ကတီၯထီဢ္သုးမုဿ္ပ်ဲၯပ်ီၯ
ကလဲၯအီဢ္ဃုမုဿ္လီၯဆီ.

ယိၯစီၯပၯအံၯ ကတဲာ္ကတီၯထီဢ္အပွၯ၀ံၯ မဿ၀ဲအပွၯသုးမုဿ္သံဢ္ဘိ တဖဢ္ဟးထီဢ္၀ဲဒဢ္ န႔ဢ္လီၯ. ယိၯအသုးမုဿ္တဖဢ္ ဟးထီဢ္ဖဲကံဿ္မဲအခါ ပွၯလဿအဘဢ္လဲၯတီခိဢ္ရိဢ္မဲတဿ္တဂၯအံၯ န႔ဢ္ ခးထီဢ္၀ဲဒဢ္က်ိ ၾကဳဿ္ကနာ္ တထံဢ္၀ံၯ ဟးထီဢ္၀ဲဒဢ္ဖဲကံဿ္မဲအံၯန႔ဢ္လီၯ. အ၀ဲသ့ဢ္ဟးထီဢ္ ဒီးခီဃီၯ၀ဲဆူမုဿ္ယူဿ္ ဒီးခီဘဢ္၀ဲတဿ္လူဿ္တဿ္ၾတီၯတဖဢ္ ဒီးခီဃီၯ၀ဲကစဿဿ္ဖးဒိဢ္ မုဿ္၀ါတူဿ္တတူဿ္ ဒီး ပိာ္လီၯ၀ဲဒဢ္ တၯဟိ၀ါလူဿ္ အပ်ိဿ္လဿ အတြံဿ္ရဲဢ္လီၯအသးလဿ ကစဿဿ္မုဿ္၀ါတူဿ္ တုၯလီၯလဿ ဃိဢ္လိာ္က်ိ ဒီးခီဃီၯ၀ဲဒဢ္ ဃိဢ္လိာ္က်ိအံၯ ဖဲအတဃီၯလိာ္အသး ဒီးစီၯထဢ္ဆူ ကီဿ္လဿအသီတဘ့ဢ္ ဖဲမုဿ္ယဲၯဖဲ အိဢ္ဆိးတဿ္အလီဿ္ လဿဖ်းခိဢ္ အဂီဿ္န႔ဢ္လီၯ.

ဒိ၀ဲလဿထါဒီးစံး၀ဲ -

တဿ္သီဢ္ၾကဳဿ္စံးမ့ဿ္လီသဲ
ဂိၯပွဿ္စံးတီၯ၀ဿ္နဿ္ဟဲ.
တဿ္သီဢ္ၾကဳဿ္စံးမ့ဿ္လီဖ်း
ဂိၯပွဿ္စံးတီၯ၀ဿ္နဿ္ဟး.
ဟးထီဢ္လဿယိၯအကီဿ္ပူၯ
ဟူတုၯလဿမွံၯဘ်ီဢ္ဒိဢ္ပူၯ.
ဂိၯပွဿ္စံးတီဿ္၀ဿ္နဿ္ဟဲ
ကညီဖိခိးကြဿ္အက်ဲ.
မုဿ္ၾတီၯပူၯတီၯ၀ဿ္နဿ္ဂဲၯ
ကညီဖိဆိမိဢ္မ့ဿ္ဘ်ဲး.
တဿ္ဟူထီဢ္လဿဃိဢ္လဿကိၯ
ဟူလဿကလီန႔ဿ္ပဖိ.