BIA လဿအမၯအဿမၯနးမၯသံကညီဖိ

ဟီဢ္ခိဢ္အတဿ္ဒုဢ္ဖးဒိဢ္ခံဘ်ီတဘ်ီ တုၯဃီၯဖဲပထံပကီဿ္ဖဲ ခ.န ၁၉၄၂ နံဢ္ ဒီးလဿလါမးရွးအပူၯန့ဢ္၊
အဲကလံးအတဿ္ျပဿတဿ္ျပးဟးဂီၯကြံာ္၀ဲ၊ဒီးပွၯအဲကလံးဖိတဖဢ္သုးကံြာ္အသးဆူကီဿ္ဟံဢ္ဒူဢ္န့ဢ္လီၯ.
ဖဲအခါအံၯပွၯယပဢ္ဖိသ့ဢ္တဖဢ္ဟဲတုၯလံလဿပထံပကီဿ္ဒဢ္ကယဿာ္၊ဘဢ္ဆဢ္မ့ဿ္လဿအဘဢ္ဂဲၯ
လိာ္နီဢ္ထီဢ္ကြံာ္ပွၯအဲကလံးဖိအဃိ၊ပာ္လီၯ၀ဲဒဢ္တဿ္ျပဿတဿ္ျပးတခ်ဴးဒ္ဘဢ္.

ဖဲတဿ္ဘဿဢ္စဿၯ အဆဿကတီဿ္အံၯပွၯကီဿ္ပယီၯဖိလဿအအကိးလီၯသးလဿသခ့ဢ္ (သခင္အသင္း)
တဖုဒုးအိဢ္ထီဢ္၀ဲအတဿ္ျပဿတဿ္ျပး၊ ဒီးအ၀ဲသ့ဢ္အသုးခိဢ္တခီမ့ဿ္၀ဲ…ကီဿ္ပယီၯအတဿ္သဘ့်အသုးမုဿ္
(Burma Independent Army) လဿပကိးဖုဢ္အီၯလဿ(B.I.A) န့ဢ္လီၯ.ပွၯတဖုအံၯပာ္လီၯက့ၯ၀ဲအ
တဿ္ျပဿတဿ္ျပး၊ကိးခူကိး၀့ဿ္ဒဲး၊ဒီးဟံးဃာ္က့ၯထံကီဿ္တဿ္ျပဿတဿ္ျပးအနီဢ္၀ံာ္ခံန့ဢ္လီၯ.

ပွၯကညီတကလုာ္အံၯမ့ဿ္ပွၯလဿအသးတီတ့ဿ္လံ၀ဲဒီး အဲကလံးအတဿ္ျပဿတဿ္ျပး ဒီကတီဿ္ညါ၊ ဒီး
တုၯဖဲဆဿကတီဿ္အံၯဒဢ္လဲာ္အသးတီဒ္၀ဲအဃိ၊ ပွၯကညဖိီလဿအစိာ္စုက၀ဲၯ ဂီဿ္မုဿ္ပိာ္ထြဲ၀ဲအဲက
လံးအခံ ဆူကီဿ္ဟံဢ္ဒူဢ္အပူၯ ဒီးတဿ္တမံၯအံၯ မ့ဿ္တဿ္လီၯသးဘဢ္အဿ အဒိဢ္ကတဿဿ္လဿ သခ့ဢ္တဖုအံၯအမဲာ္ညါန့ဢ္လီၯ.

အ၀ဲသ့ဢ္တနာ္န့ဿ္ပွၯကညီနီတစဲးဘဢ္အဃိ ကြဿ္ဟုဢ္ကြဿ္စု၀ဲျတိကလာ္၊ ဒီးက်ဲၯပာ္စဿၯအသးလဿ
လဿပွဲၯပွဲၯလဿပွၯကညီမ့ဿ္ထီဒါအီၯန့ဢ္ကျတီဆဿအီၯသပွဿ္ပွဿ္ဒီးမၯလီၯျပံလီၯျပါလီၯမူၯလီၯမဿ္
ကြံာ္အဂီဿ္န့ဢ္လီၯ.

မ့ဿ္လဿတဿ္တနာ္န့ဿ္ဒီးတဿ္တမံသူဢ္မံသးအိဢ္ထီဢ္၀ဲလဿ အ၀ဲသ့ဢ္အပူၯအဃိ၊ အ၀ဲသ့ဢ္လူၯဃ့က့ၯ
၀ဲစုက၀ဲၯတဖဢ္၊ လဿအအိဢ္လဿပွၯကညီဖိသ့ဢ္တဖဢ္အစုပူၯလီၯ. ပွၯကညီဖိသ့ဢ္တဖဢ္ မ့ဿ္လဿ
အတတိာ္သူဢ္ပာ္သးလဿအကထီဒါ၀ဲ ပွၯနီတဖုဖုဘဢ္အဃိ၊တကရဿကရိလီၯအသးလဿလဿပွဲၯပွဲၯ၊ ဒီးတထဿဖွိဢ္၀ာ္ဖွိဢ္ပာ္စဿၯ၀ဲစုက၀ဲၯလဿလဿလီဿ္လီဿ္စ့ဿ္ကီးဘဢ္.မ့မ့ဿ္ဖဲစုက၀ဲၯအိဢ္ပာ္ပူၯခိဢ္ပူၯခိဢ္
လဿအမ့ဿ္၊က်ိခံပီၯ(Double barrel)က်ိတပီၯ (Single barrel) သ့ဢ္တဖဢ္န့ဢ္ ဟ့ဢ္လီၯကြံာ္၀ဲဆူ
သခ့ဢ္တဖုအံၯအစုပူၯ ဒ္သိးတဿ္သုတမၯအဿမၯသီအီၯတဂ့ၯအဂီဿ္န့ဢ္လီၯ.

လဿတဿ္န့ဢ္အဃိ ပွၯကညီဖိတနီၯနီၯ ပာ္ခူသူဢ္ခူလံာ္အစုက၀ဲၯဖိလဿ အအိဢ္ဒီးအီၯတဆံးတက့ဿ္
န့ဢ္၊ ဒ္သိးဖဲအလီဿ္အိဢ္န့ဢ္ ကဒီသဒဿလီၯက့ၯသးအဂီဿ္၊ ဒီးတမ့ဿ္လဿအကထီဒုဢ္ထီဒါတဿ္အဂီဿ္
ဘဢ္. ပွၯကညီဖိတဖဢ္မ့ဿ္တပာ္အသးလဿကထီဒုဢ္ထီဒါတဿ္ဘဢ္ဆဢ္ လဿအပူၯကြံာ္န့ဢ္ မ့ဿ္လဿ
အသးတီ၀ဲဒီးအဲကလံး အတဿ္ျပဿတဿ္ျပးလဿာ္လဿာ္ဆ့ဆ့ ဒီးအဲဢ္ဘဢ္ပွၯကီၯလၯ၀ါဖိတဖဢ္အဃိ တဿ္တနာ္န့ဿ္အီၯလ့ၯတက့ၯဘဢ္န့ဢ္လီၯ.လဿတဿ္အံၯအဃိတဿ္ဆိမိဢ္ကမဢ္အိဢ္ထီဢ္၀ဲဒီး တဿ္
တနာ္န့ဿ္လိာ္သးအါထီဢ္၀ဲဒဢ္န့ဢ္လီၯ.

လဿမႜီမႜးကီဿ္ရ့ဢ္ဒီးဟံဢ္သူကီဿ္ဆဢ္ (အိမ္မဲျမိဳ႔နယ္) အပူၯ၊ပယီၯအသ၀ီဖးဒိဢ္လဿအမ့ဿ္၀ဲသ၀ီယြဢ္
သံးအိဢ္၀ဲတသ၀ီ၊ ပကိးအမံၯလဿတကူဢ္တဲဢ္ (တံခြန္တိုင္) န့ဢ္လီၯ.သ၀ီတသ၀ီအံၯအစကီၯတခီ
မ့ဿ္၀ဲရြ႔ဢ္ထူကႜဢ္ (ေရြထြန္းၾကာ) ဒီးစကီၯတဂၯအံၯအက်ိခံပီၯအိဢ္၀ဲတဆိအဃိ၊သခ့ဢ္တဖဢ္ဃ့အီၯ
လဿအကဟ့ဢ္လီၯက်ိအံၯဆူအ၀ဲသ့ဢ္အစုပူၯန့ဢ္လီၯ. ဘဢ္ဆဢ္အ၀ဲတဟ့ဢ္လီၯ၀ဲဘဢ္.

တယံၯတဘူးဒီးသ၀ီကူဢ္တဲဢ္ (Kundine) အံၯ အိဢ္၀ဲတသ၀ီဒီးအစကီၯတခီမ့ဿ္၀ဲစကီၯသဢ္ဟဢ္
(သာဟန္) န့ဢ္လီၯ.စကီၯတဂၯအံၯအက်ိခံပီၯအိဢ္စ့ဿ္ကီးတဆိဒီးမ့ဿ္လဿအပာ္ခူသူဢ္၀ဲတဘူဢ္
ဘဢ္အဃိရြ႔ဢ္ထူကႜဢ္လဲၯဃ့ဒီးဟ့ဢ္လီၯ၀ဲဆူရြ႔ဢ္ထူကႜဢ္အအိဢ္န့ဢ္လီၯ.လဿခံက့ၯပွၯသုးဖိဟဲက့ၯ
ကဒီးခံဂၯ၊ဟဲက့ၯစိာ္ဃုာ္၀ဲဒီးအက်ိဒုးသုး (Rifle)တဂၯတဆိဒီး အ၀ဲကိးဃာ္အီၯဖဲတကူဢ္တဲဢ္န့ဢ္
လီၯ.

တုၯမ့ဿ္အ၀ဲအက်ိအါထီဢ္ဒ္အံၯဒီးသခ့ဢ္တဖဢ္နာ္သပွဿ္ကတဿဿ္လဿရြ႔ဢ္ထူကႜဢ္ကထီဒုဢ္ထီဒါအီၯ
နီဿ္နီဿ္န့ဢ္လီၯ.တုၯႏုၯတစုသခ့ဢ္အပဒိဢ္တဖဢ္ပ်ဿ္လီၯ (B.I.A) သုးမုဿ္လဿကဟဲထီဢ္ဒုး ရြ႔ဢ္ထူ
ကႜဢ္န့ဢ္လီၯ. သုးခိဢ္ဘိဢ္အီဢ္ (ဘုိေအာင္)ဒီးအသုးတဖုဟဲဒိးကဘီမ့ဢ္အူဖိတဘ့ဢ္ဒီးဟဲတိဿ္ထီဢ္
အကဘီဖဲယြဢ္သံးအံၯ၀ံၯသုးက်ဲၯတဿ္ဒုးတဿ္ယာ္အဂ့ဿ္ပက်ိၯဒ္သိးအကလဲၯထီဢ္ဒုး ရြ႔ဢ္ထူကႜဢ္
အဂီဿ္န့ဢ္လီၯ.

ရြ႔ဢ္ထူကႜဢ္တခီတုၯမ့ဿ္အနဿ္ဟူ၀ဲလဿ (B.I.A) ကဟဲထီဢ္ဒုးအီၯန့ဢ္ ကိးထီဢ္ပွၯသုးဖိဒီးပွၯဖီဢ္ဃဲာ္
ဖိတနီၯ၀ံၯလဲၯခိးတဿ္လဿမယါခႜီ (မရမ္းေခ်ာင္း)န့ဢ္လီၯ.မယါခႜီန့ဢ္မ့ဿ္တဿ္လီဿ္တတီၯလဿအအိဢ္
ဖဲတကူဢ္တဲဢ္ဒီး ယြဢ္သံးအဘဿဢ္စဿၯဒီး မ့ဿ္ပွိဿ္သူခိဢ္ဖိတဖဢ္လဲၯဘွီထီဢ္ဟံဢ္ဒဲစွၯဖ်ဿဢ္ လဿတဿ္
လဲၯအိဢ္လဲၯဆိးဒီးထူစံာ္ထူပွဲၯအဂီဿ္န့ဢ္လီၯ.ဟံဢ္ဒဲန့ဢ္မ့ဿ္ဒဲတကလုာ္လဿတဿ္ဘွီအီၯဂဿဿ္ဂဿဿ္က်ဿၯ
က်ဿၯထဲသိးဟံဢ္ဃဢ္ဃဢ္ဒီးပွၯအိဢ္အီၯစူၯစူၯယီၯယီၯ၊ ဒ္ဟံဢ္အသိးလဿစံာ္လီဿ္ပူၯန့ဢ္လီၯ. တဿ္လီဿ္အ၀ဲအံၯရြ႔ဢ္ထူကႜဢ္ဒီးအသကိးတဖဢ္ပာ္အီၯဒ္အမ့ဿ္သ၀ီတကူဢ္တဲဢ္အတိာ္အသိးဒီး အိဢ္
ခိးလီၯ၀ဲဒုဢ္ဒါအခိဢ္ၾတိကလာ္ဖဲတဿ္လီဿ္အံၯန့ဢ္လီၯ.

မၯကဒီးတနံၯလဿဂီၯဃုနဢ္ရံဢ္အဆဿကတီဿ္န့ဢ္ (B.I.A) လဲၯထီဢ္ကဒီး ဒုးလိာ္အသးဒီးရြ႔ဢ္ထူ
ကႜဢ္ဖဲမယါခႜီအံၯန့ဢ္လီၯ.တဿ္ဒုးတဿ္ယၯမၯအသးဆူဢ္မးလဿပွၯခံခီယဿ္ခီအဘဿဢ္စဿၯ၊ဒီးတုၯ
လဿမုဿ္ထူဢ္ဃဢ္ဃဢ္တစုန့ဢ္၊ ရြ႔ဢ္ထူကႜဢ္ဂုၯက့ၯအလီဿ္ခံတစဲး ဒီးက့ၯခိးလီၯက့ၯဒုဢ္ဒါအခိဢ္လဿ ကမါတကမါအပူၯ ဖဲသ၀ီတကူဢ္တဲဢ္အဃဿၯန့ဢ္လီၯ. တုၯမ့ဿ္ရြ႔ဢ္ထူကႜဢ္ဂုၯက့ၯအလီဿ္ခံတစု
ဒီး (B.I.A) အသုးတဖုအံၯလဲၯထီဢ္ဒြဲဢ္အူအီဢ္ကြံာ္ ပွိဿ္အဟံဢ္ဒဲဖဲ မယါခႜီတဖဢ္လဿမ့ဢ္အူခဲ
လဿာ္န့ဢ္လီၯ.

သခ့ဢ္အသုးဖိ တဖုအံၯ လဲၯထီဢ္ဒြဲဢ္အူအီဢ္ကြံာ္ဟံဢ္ဒဲဖဲ မယါခႜီတဖဢ္လဿမ့ဢ္အူခဲလဿာ္၀ံၯအိဢ္
ဘွံးအိဢ္သါဒီး အီဢ္အီ၀ံၯဂဲၯထဿဢ္လူၯသဖွိဃီၯ ရြ႔ဢ္ထူကႜဢ္ ဆူတကူဢ္တဲဢ္န့ဢ္လီၯ.တုၯႏုၯတစု
အ၀ဲသ့ဢ္ဒုးလိာ္ယၯလိာ္ကဒီးအသးဆူဢ္ဆူဢ္ကလဲာ္တခီဒီးတခီန့ဢ္လီၯ. တုၯလီၯလဿဟါခီသဿ
နဢ္ရံဢ္ဘ်ဲဢ္ လြံဿ္နဢ္ရံဢ္ဃဢ္ဃဢ္တစု (B.I.A) အသုးခိဢ္ဘိဢ္အီဢ္ဘဢ္ဒိလဿက်ိဒီးသံတီဿ္၀ဲလဿ
တဿ္ဒုးသုးပူၯန့ဢ္လီၯ.

ဘိဢ္အီဢ္သံတဘ်ီဃီအသုးဖိတဖဢ္ဂုၯက့ၯဆူအလီဿ္ခံဒီးဟဲက့ၯကဒါက့ၯဆူရြဢ္သံး၀ံၯဒိးထီဢ္ကဘီ
မ့ဢ္အူဒီးက့ၯလီၯက့ၯ၀ဲဆူ၀့ဿ္မီႜမႜးန့ဢ္လီၯ.တဟါဃီအံၯလဿဟါယဲဿ္နဢ္ရံဃဢ္ဃဢ္အဆဿကတီဿ္န့ဢ္
ရြ႔ဢ္ထူကႜဢ္ဒီးအသကိးတဖဢ္ဟဲလီၯဒြဲဢ္အူအီဢ္ထီဢ္ကြံာ္ပယီၯသ၀ီဖးဒိဢ္သ၀ီယြဢ္သံးအံၯလဿမ့ဢ္အူ
ဒီသ၀ီညါဒီးပာ္လီၯတဲာ္တီဿ္၀ဲထဲသီခါဖႜဢ္ခံဖ်ဿဢ္လဿအသူဢ္လီၯအသးလဿသ၀ီခိဢ္တဖ်ဿဢ္ဒီးသ၀ီခံ
တဖ်ဿဢ္ဧိၯန့ဢ္လီၯ.မ့မ့ဿ္တဿ္သူဢ္ထီဢ္အဂုၯအဂၯသ့ဢ္တဖဢ္၊ မ့ဢ္အူအီဢ္ကြံာ္စီဖ့ကလ့ၯန့ဢ္လီၯ.

ပွၯကညီအတဿ္ဘဢ္ကိဿ္ဘဢ္ဂီၯတဿတဘ်ီမ့ဿ္၀ဲလဿ ခ.န.၁၈၈၅-၈၆နံဢ္ဖဲပယီၯဒီးအဲကလံးတဿ္ဒုး
သဿဘ်ီတဘ်ီဖဲပယီၯစီၯပၯ(သီေပါမင္း) ပဿတဿ္အဆဿကတီဿ္ခါ (ဖုDR.Tသဢ္ပႜဢ္ ကြဲးဖ်ါထီဢ္စ့ဿ္ကီး အ၀ဲသ့ဢ္အတဿ္တူဿ္ဘဢ္ပယီၯအတဿ္မၯအဿမၯနးအဂ့ဿ္ဖဲ ႃႃမုဿ္နံၯကီခဲလဿယဘဢ္လဲၯခီဖ်ိတဖဢ္႗႗ တဿ္မၯလိအပူၯ) ဒီးမ့မ့ဿ္ပွၯကညီအတဿ္ဘဢ္ကိဿ္ဘဢ္ဂီၯခံဘ်ီတဘ်ီတခီမ့ဿ္၀ဲ ခ.န. ၁၉၄၂-၄၅ နံဢ္အဆဿကတီဿ္အံၯန့ဢ္လီၯ.

တဿ္ဒုးတဿ္ယၯကဲထီဢ္၀ဲလဿရြ႔ဢ္ထူကႜဢ္ဒီး(ဘံဢ္အဢ္အ့ဢ္)အဘဿဢ္စဿၯ၀ံၯအလီဿ္ခံတဿ္ဒုးတဿ္ယၯဆူဢ္
ထီဢ္နးနးကြ႔ဿ္ကြ႔ဿ္တုၯဒဢ္လဲာ္အကဲထီဢ္၀ဲလဿကလုာ္အတဿ္အ့ဢ္လိာ္လဿပွၯကညီဒီးပွၯပယီၯဖိအဘဿဢ္
စဿၯတစုန့ဢ္လီၯ.

တုၯမ့ဿ္ကလုာ္အတဿ္အ့ဢ္လိာ္က်ာ္လိာ္ကဲထီဢ္၀ဲန့ဢ္၊တခီဒီးတခီမၯသံလိာ္အသးဆူဢ္မဲာ္ကဲၯမဲာ္၊ဂုာ္န့ဿ္
၀ာ္အတဿ္စုလီဿ္ခီဢ္ခိဢ္ဒီး ဒြဲဢ္အူလိာ္ကံြာ္အဟံဢ္အဃီ အဒူသ၀ီလဿမ့ဢ္အူဖဢ္ဆါ နးနးကလဲာ္န့ဢ္လီၯ. လဿတဿ္အံၯအဃိ ကမ်ဿဿ္ထံဖိကီဿ္ဖိလဿအမ့ဿ္၀ဲပွၯကညီတကလုာ္မ့ဿ္ဂ့ၯ၊ ပွၯပယီၯဖိတကလုာ္မ့ဿ္
ဂ့ၯ၊ ဘဢ္ကီဘဢ္ခဲဘဢ္နးဘဢ္ဖွီဢ္ဒီးဘဢ္ကိဿ္ဘဢ္ဂီၯ၀ဲဒိဢ္ဒိဢ္ကလဲာ္န့ဢ္လီၯ.

ပမ့ဿ္ကြဿ္ကဒါက့ၯပတဿ္စံဢ္စိၯတဲစိၯန့ဢ္၊ပတအိဢ္ဒီးတဿ္စံဢ္စိၯတဲစိၯကမဿ္(ရာဇ၀င္ေၾကြး) လဿပွၯနီ
တကလုာ္အဖီခိဢ္ဘဢ္.ပအိဢ္ဒဢ္ပတဿ္မုာ္မုာ္ခုဢ္ခုဢ္ထီဘိန့ဢ္လီၯ.မ့မ့ဿ္တဘ်ီအံၯမ့ဿ္တဿ္စံဢ္စိၯတဲစိၯ
အခီဢ္ထံးတဘ်ီလဿပွၯကညီအိဢ္ဒီးကလုာ္အတဿ္အ့ဢ္လိာ္ တဘ်ီဒီးပွၯပယီၯဖိန့ဢ္လီၯ.

တဿ္မၯအသးဖဲ ခ.န. ၁၉၄၂နံဢ္ လါမ့ၯအပူၯန့ဢ္ (B.I.A) ဟဲထီဢ္ဒုးသ၀ီခီဢ္လဢ္ကူကႜံဒီးဒူဖိသ၀ီဖိတ
ဖဢ္ ဖဲတဿ္စုက၀ဲၯစွၯခိဢ္လဿအအိဢ္ဒီးအ၀ဲသ့ဢ္န့ဢ္ၾတီဆဿဒုဢ္ဒါတဖုအံၯသပွဿ္ပွဿ္န့ဢ္လီၯ. မ့မ့ဿ္ပိာ္မုဢ္
ပိာ္မဿၯဒီးသူဢ္က့သးပွဿ္တဖဢ္ပာ္ဖွိဢ္ထီဢ္အသးလဲၯထီဢ္ဆူသရိာ္ပူၯ၀ံၯဘါထုကဖဢ္သပွဿ္္ပွဿ္ဒ္သိးက
စဿ္ယြၯကကဟုဘံဢ္ကယာ္ဘဿက့ၯအ၀ဲသ့ဢ္ဒီးမၯပူၯမၯဖ်ဲး အဒူသ၀ီ လဿဒုဢ္ဒါတဖုအံၯအစုပူၯအဂီဿ္
န့ဢ္လီၯ.

လဿသ၀ီကဢ္ကလ့တခီစ့ဿ္ကီးဒုဢ္ဒါဟဲထီဢ္ဒုးတဿ္ယၯတဿ္ဒီးဒူဖိသ၀ီဖိတဖဢ္ဘဢ္ဒုးဆဿၾတီဆဿဒုဢ္ဒါ
တဖုအံၯသပွဿ္ပွဿ္စ့ဿ္ကီးန့ဢ္လီၯ.ဒုဢ္ဒါလဿအဟဲထီဢ္ဒုးသ၀ီခီဢ္လဢ္ကူကႜံဒီးကဢ္ကလ့တဖဢ္ဟဲထီဢ္ဒုး
၀ဲလဿဂီၯအကတီဿ္ ဒီးတုၯဃီၯလဿမုဿ္ဃ့ဿ္လီၯတစုန့ဢ္ဒုး၀ဲတန့ဿ္ဒီး သံထီဢ္ပွဿ္ကဒ့၀ဲအဃိ၊ ဒုဢ္ဒါတဖဢ္
အံၯ ဃ့ဿ္ကြံာ္၀ဲစီဖ့ကလ့ၯန့ဢ္လီၯ. လဿသ၀ီခီဢ္လဢ္ကူကႜံတခီ ပွၯမၯန့ဿ္ဒုဢ္ဒါအစုက၀ဲၯတနီၯဒီးပွၯမၯ
န့ဿ္ဃုာ္စဲးက်ိ (ဘရဲ) ခံခိဢ္န့ဢ္လီၯ.

တုၯႏုၯတစုသခ့ဢ္အခိဢ္အနဿ္တဖဢ္ ဆွဿထီဢ္တဿ္ကစီဢ္အံၯဆူ ယပဢ္အအိဢ္ဒီး ယပဢ္ပ်ဿ္လီၯ အသုး
ခိဢ္ အကႜံမဢ္ (Col. Ahjeema) လဿပယီၯကိးအီၯလဿ ဘိဢ္ခႜံးန့ဢ္ဒ္သိးအကဟဲက်ဲၯက့ၯတဿ္ဂ့ဿ္အံၯန့ဢ္
လီၯ.

တုၯႏုၯတစုပွၯကညီဖိတဖဢ္အသူဢ္ခုသးခု၀ဲ ဒိဢ္ဒိဢ္ကလဲာ္လဿပွၯယပဢ္ဖိအကစဿ္ဒဢ္၀ဲဟဲက်ဲၯဃူက်ဲၯ
ဖိးက့ၯထံဖိကီဿ္ဖိကဒဲကဒဲအဃိနာ္၀ဲလဿကလုာ္အတဿ္အ့ဢ္လိာ္အံၯကဆိကတီဿ္က့ၯဒီးတဿ္ဃူတဿ္ဖိး
ကအိဢ္ထီဢ္က့ၯ၀ဲလဿပွၯကညီဒီးပယီၯဘဿဢ္စဿၯအံၯန့ဢ္လီၯ.ပွၯကညီဖိတဖဢ္ဆိကမိဢ္၀ဲလဿ(B.I.A)
တဖဢ္ကဒိကနဢ္ယပဢ္အကလုဿ္၊ ဒီးတထီဒုဢ္ထီဒါမၯအဿမၯသီလဿၯပွၯကညီတဖဢ္လဿၯဘဢ္လီၯ.

တဿ္မၯသးဖဲ ခ.န. ၁၉၄၂နံဢ္ လါမ့ၯ ၂၆သီ အနံၯန့ဢ္ B.I.A အသုးတဖုလဲၯထီဢ္ဒုးပွၯကညီသ၀ီလဿ
သ၀ီညီဢ္ခႜံဢ္တီးန့ဢ္လီၯ.လဿအ၀ဲသ့ဢ္အတဿ္လဲၯထီဢ္ဒုးတဿ္ဒီးပွၯကညီတဘ်ီအံၯအပူၯလဲၯကိးဃုာ္ယ
ပဢ္သုးခိဢ္(အကႜံမဢ္)ဒ္သိးကလဲၯဃုာ္တဿ္ဒီးအ၀ဲသ့ဢ္ဒီးယပဢ္အသုးခိဢ္တဂၯအံၯလဲၯဃုာ္တဿ္ဒီးအ၀ဲ
သ့ဢ္စ့ဿ္ကီးန့ဢ္လီၯ.အ၀ဲသ့ဢ္လဲၯဘူးထီဢ္ဒီးသ၀ီညီဢ္ခႜံဢ္တီးဒီးတုၯမ့ဿ္အထူးခးတစုန့ဢ္၊ပွၯဂဿၯသးဖိတ
ဖဢ္လဿအခိးဒူခိးသ၀ီအံၯခးဃီၯအ၀ဲသ့ဢ္ ဒီးအ၀ဲသ့ဢ္ခးပကူဢ္တဿ္ ဒ္အတိာ္ပာ္စဿၯအသးအသိးန့ဢ္လီၯ. တုၯႏုၯတစုတဿ္ဒုးတဿ္ယၯကဲထီဢ္၀ဲဒီးဒုးသဂဿဿ္လိာ္အသးဆူဢ္ဆူဢ္ကလဲာ္တခီဒီးတခီန့ဢ္လီၯ.

ဒ္န့ဢ္အသိး (ဘံဢ္အဢ္အ့ဢ္) တဖဢ္ခးတဿ္တခီခီ၊ သုးထီဢ္အသးတခီခီကြ႔ဿ္ကြ႔ဿ္၊ဒီးမ့ဿ္လဿယပဢ္အသုး
ခိဢ္တဂၯအိဢ္လဿအ၀ဲသ့ဢ္အက်ါအဃိ၊အ၀ဲသ့ဢ္အဂံဿ္အဘါအိဢ္ဒိဢ္မး၊ဒီးအ၀ဲသ့ဢ္အသးပူၯပွဲၯဒီးတဿ္
သူဢ္ဆူဢ္သးဂဲၯဒီးတဿ္သူဢ္ဒူသးဒူန့ဢ္လီၯ. အ၀ဲသ့ဢ္ထီဢ္တဆီဘဢ္တဆီဘူးထီဢ္ဘူးထီ္ဒီးသ၀ီကြ႔ဿ္ကြ႔ဿ္၊
ဒီးလဿခံကတဿဿ္န့ဢ္အကႜံဢ္မဢ္ဘဢ္ဒိလဿက်ိဒီးသံ၀ဲဒဢ္န့ဢ္လီၯ. တုၯႏုၯတစု ဘံဢ္အဢ္အ့ဢ္ အသုးဖိတဖဢ္ဂုၯက့ၯအလီဿ္ခံ၀ံၯက့ၯလီၯကဒါက့ၯ၀ဲတဘ်ီဃီဆူမႜီမႜးန့ဢ္လီၯ.

တုၯမ့ဿ္အကႜံဢ္မဢ္သံတဘ်ီဃီ၊ ဒုဢ္ဒါတဖုအံၯ အခိဢ္အနဿ္သ့ဢ္တဖဢ္၊ ဆွဿထီဢ္တဿ္ဂ့ဿ္တဿ္က်ိၯတမံၯ
အံၯဆူပွၯယပဢ္ဖိအသုးခိဢ္အခိဢ္အနဿ္တဖဢ္အအိဢ္ဒီး ဒုးနဿ္ပဿဿ္အ၀ဲသ့ဢ္လဿပွၯကညီတဖဢ္အံၯမ့ဿ္
ပွၯပူထီဢ္လီထီဢ္တဿ္၊ထီဒုဢ္ထီဒါတဿ္၊မၯအဿမၯသီတဿ္မၯတဿထီဢ္တဿလီၯတဿ္၊ဒီးဒုဢ္ဆဿခီဢ္ဆဿပွၯ
ယပဢ္ဖိနီဿ္နီဿ္လံန့ဢ္လီၯ.အဂ့ဿ္ဒ္အံၯအ၀ဲသ့ဢ္မ့ဿ္ပွၯလဿအတီဒီးအဲကလံးဒီးအဲဢ္ဘဢ္ပွၯကီၯလၯ၀ါဖိတ
ဖဢ္ဒိဢ္မးအဃိ၊တအဲဢ္ဒိးတူဿ္လိာ္ဒီးမၯဃုာ္မၯသကိးတဿ္ဒီးပွၯယပဢ္ဖိသ့ဢ္တဖဢ္ဘဢ္.လဿတဿ္န့ဢ္အ
ဃိအ၀ဲသ့ဢ္ထီဒါ၀ဲပွၯယပဢ္ဖိဆူဢ္ဆူဢ္ကလဲာ္န့ဢ္လီၯ.

ပယီၯတဖဢ္အံၯမ့ဿ္ပွၯလဿအမၯလီၯနာ္အသးသ့၊ပာ္ဖ်ါအတဿ္ဂ့ဿ္ဖဲအဖီခိဢ္တကထဿအံၯသ့၊မၯလီၯ
အဲဢ္အသးသ့၊မၯလီၯသးကညီၯအသးသ့၊ သဢ္ဟံသဢ္ဟဲသ့၊ ကလုဿ္ကတိၯသ့၊ ပ်ဲၯကဒံပ်ဲၯကဒါအပ့်ၯ
သ့၊ထိဢ္အံဢ္လီၯ၀ီၯအသးသ့၊ မၯရဲရဲရီရီအသးလဿပွၯမဲာ္ညါသ့၊ ထုးန့ဿ္ပွၯအသးသ့၊ ဒီးကြဲန့ဿ္လြဲန့ဿ္ပွၯ
အသးသ့လီၯ.လဿတဿ္န့ဢ္အဃိ၊ ပွၯယပဢ္ဖိတဂၯအံၯ ဒ္ဟီဢ္ခိဢ္အထူသႏူအိဢ္အသိး၊ ကဘဢ္နာ္အီၯ
အဲဢ္အီၯ၊ မၯစဿၯအီၯစဲဃဲၯလီၯသဿဢ္.

တုၯႏုၯတစုယပဢ္အသုးခိဢ္သုးနဿ္သ့ဢ္တဖဢ္ပ်ဿ္လီၯအသုးခိဢ္(မံဢ္နဢ္မံဢ္စူဢ္စကံဢ္) Minami Suzuki
ဒီးယပဢ္အသုးဖိတဖုဒ္သိးအကဟဲဆူ မႜီမႜးအံၯဒီးက်ဲၯ၀ံၯက်ဲၯက့ၯတဿ္ဂ့ဿ္တဿ္က်ိၯသ့ဢ္တဖဢ္အံၯဒ္အဂ့ၯ
ဒီးၾကဿး၀ဲလဿအမဲာ္ဒဢ္၀ဲအသိးန့ဢ္လီၯ.ယပဢ္အသုးခိဢ္တဂၯသးဆါပာ္စဿၯလံ၀ဲပွၯကညီတဖဢ္၊လဿအ
ခးသံတ့ဿ္အကႜံမဢ္အဃိဒီးအ၀ဲပာ္လီၯအသးလဿအကမၯပွၯကညီဖိတဖဢ္ဆါဆါကလဲာ္န့ဢ္လီၯ.လဿ
တဿ္န့ဢ္အဃိကယဲဿ္မ့ဿ္ပွၯကညီအဒူသ၀ီ၊လဿမႜီမႜးကီဿ္ရ့ဢ္အပူၯတဖဢ္အံၯ၊ အ၀ဲတိၯပနီဢ္၀ဲလဿကသံဢ္
ထံအဂီၯကိးသ၀ီဒဲးလဿဟီဢ္ခိဢ္ဂီၯအပူၯန့ဢ္လီၯ.အ၀ဲနာ္၀ဲလဿပွၯကညီအံၯအသးအိဢ္နီဿ္နီဿ္ပွၯအဲက
လံးဖိအဃိ တတူဿ္လိာ္တဿ္ဃူတဿ္ဖိးဒီးခးသံကြံာ္ အကႜံမဢ္စဲဃဲၯန့ဢ္လီၯ.

(ဟံးန့ဿ္အီၯလဿသရဢ္သိ၀ါကြဲး ႃႃဖုစီၯဘူးအသးသမူ႗႗ လံာ္အပူၯ)