ဖုစီၯဘူး၊ ပွၯလဿအအုဢ္က့ၯခီဢ္က့ၯပွၯကညီတဖဢ္အသးသမူဖဲယပဢ္စိၯခါ (၁)

ဟီဢ္ခိဢ္အတဿ္ဒုဢ္ဖးဒိဢ္ခံဘ်ီတဘ်ီ တုၯဃီၯဖဲပထံပကီဿ္ဖဲ ခ.န ၁၉၄၂ နံဢ္ ဒီးလဿလါမး
ရွးအပူၯန့ဢ္၊အဲကလံးအတဿ္ျပဿတဿ္ျပးဟးဂီၯကြံာ္၀ဲ၊ဒီးပွၯအဲကလံးဖိတဖဢ္သုးကံြာ္အသး
ဆူကီဿ္ဟံဢ္ဒူဢ္န့ဢ္လီၯ. ဖဲအခါအံၯပွၯယပဢ္ဖိသ့ဢ္တဖဢ္ဟဲတုၯလံလဿပထံပကီဿ္ဒဢ္က
ယဿာ္၊ ဘဢ္ဆဢ္ မ့ဿ္လဿအဘဢ္ဂဲၯလိာ္နီဢ္ထီဢ္ကြံာ္ ပွၯအဲကလံးဖိအဃိ၊ပာ္လီၯ၀ဲဒဢ္တ
ဿ္ျပဿတဿ္ျပးတခ်ဴးဒ္ဘဢ္.

ဖဲတဿ္ဘဿဢ္စဿၯ အဆဿကတီဿ္အံၯ ပွၯကီဿ္ပယီၯဖိလဿအအကိးလီၯသးလဿသခ့ဢ္
(သခင္အသင္း) တဖု ဒုးအိဢ္ထီဢ္၀ဲအတဿ္ျပဿတဿ္ျပး၊ ဒီးအ၀ဲသ့ဢ္အသုးခိဢ္တခီမ့ဿ္၀ဲ…
ကီဿ္ပယီၯအတဿ္သဘ့်အသုးမုဿ္ (Burma Independent Army) လဿပကိးဖုဢ္အီၯလဿ
(B.I.A) န့ဢ္လီၯ. ပွၯတဖုအံၯပာ္လီၯက့ၯ၀ဲအတဿ္ျပဿတဿ္ျပး၊ ကိးခူကိး၀့ဿ္ဒဲး၊ ဒီးဟံးဃာ္
က့ၯ ထံကီဿ္တဿ္ျပဿတဿ္ျပး အနီဢ္၀ံာ္ခံ န့ဢ္လီၯ. ပွၯကညီတကလုာ္အံၯမ့ဿ္ပွၯလဿအသး
တီတ့ဿ္လံ၀ဲဒီး အဲကလံးအတဿ္ျပဿတဿ္ျပး ဒီကတီဿ္ညါ၊ ဒီးတုၯဖဲဆဿကတီဿ္အံၯဒဢ္လဲာ္
အသးတီဒ္၀ဲအဃိ၊ ပွၯကညဖိီလဿအစိာ္စုက၀ဲၯ ဂီဿ္မုဿ္ပိာ္ထြဲ၀ဲအဲကလံးအခံ ဆူကီဿ္ဟံဢ္
ဒူဢ္အပူၯ ဒီးတဿ္တမံၯအံၯ မ့ဿ္တဿ္လီၯသးဘဢ္အဿ အဒိဢ္ကတဿဿ္လဿ သခ့ဢ္တဖုအံၯ
အမဲာ္ညါန့ဢ္လီၯ. အ၀ဲသ့ဢ္တနာ္န့ဿ္ပွၯကညီနီတစဲးဘဢ္အဃိ ကြဿ္ဟုဢ္ကြဿ္စု၀ဲျတိကလ
ာ္၊ ဒီးက်ဲၯပာ္စဿၯအသးလဿလဿပွဲၯပွဲၯ လဿပွၯကညီမ့ဿ္ ထီဒါအီၯန့ဢ္ ကျတီဆဿအီၯသပွ
ဿ္ပွဿ္ဒီး မၯလီၯျပံလီၯျပါလီၯမူၯလီၯမဿ္ကြံာ္အဂီဿ္န့ဢ္လီၯ.

မ့ဿ္လဿတဿ္တနာ္န့ဿ္ဒီးတဿ္တမံသူဢ္မံသးအိဢ္ထီဢ္၀ဲလဿ အ၀ဲသ့ဢ္အပူၯအဃိ၊ အ၀ဲသ့ဢ္
လူၯဃ့က့ၯ၀ဲစုက၀ဲၯတဖဢ္၊ လဿအအိဢ္လဿပွၯကညီဖိသ့ဢ္တဖဢ္အစုပူၯလီၯ. ပွၯကညီ
ဖိသ့ဢ္တဖဢ္ မ့ဿ္လဿအတတိာ္သူဢ္ပာ္သးလဿအကထီဒါ၀ဲ ပွၯနီတဖုဖုဘဢ္အဃိ၊
တကရဿကရိလီၯအသးလဿလဿပွဲၯပွဲၯ၊ ဒီးတထဿဖွိဢ္၀ာ္ဖွိဢ္ပာ္စဿၯ၀ဲ စုက၀ဲၯလဿလဿလီ
ဿ္လီဿ္စ့ဿ္ကီးဘဢ္. မ့မ့ဿ္ဖဲစုက၀ဲၯအိဢ္ပာ္ပူၯခိဢ္ပူၯခိဢ္လဿအမ့ဿ္၊က်ိခံပီၯ(Double barrel)
က်ိတပီၯ (Single barrel) သ့ဢ္တဖဢ္န့ဢ္ ဟ့ဢ္လီၯကြံာ္၀ဲဆူသခ့ဢ္တဖုအံၯအစု
ပူၯ ဒ္သိးတဿ္သုတမၯအဿမၯသီအီၯတဂ့ၯအဂီဿ္န့ဢ္လီၯ.

လဿတဿ္န့ဢ္အဃိ ပွၯကညီဖိတနီၯနီၯ ပာ္ခူသူဢ္ခူလံာ္အစုက၀ဲၯဖိလဿ အအိဢ္ဒီးအီၯတ
ဆံးတက့ဿ္န့ဢ္၊ ဒ္သိးဖဲအလီဿ္အိဢ္န့ဢ္ ကဒီသဒဿလီၯက့ၯသးအဂီဿ္၊ ဒီးတမ့ဿ္လဿအက
ထီဒုဢ္ထီဒါတဿ္အဂီဿ္ဘဢ္. ပွၯကညီဖိတဖဢ္မ့ဿ္တပာ္အသးလဿကထီဒုဢ္ထီဒါတဿ္ဘဢ္
ဆဢ္ လဿအပူၯကြံာ္န့ဢ္ မ့ဿ္လဿအသးတီ၀ဲဒီးအဲကလံး အတဿ္ျပဿတဿ္ျပးလဿာ္လဿာ္ဆ့
ဆ့ ဒီးအဲဢ္ဘဢ္ပွၯကီၯလၯ၀ါဖိတဖဢ္အဃိ တဿ္တနာ္န့ဿ္အီၯလ့ၯတက့ၯဘဢ္န့ဢ္လီၯ.
လဿတဿ္အံၯအဃိတဿ္ဆိမိဢ္ကမဢ္အိဢ္ထီဢ္၀ဲဒီး တဿ္တနာ္န့ဿ္လိာ္သးအါထီဢ္၀ဲဒဢ္န့ဢ္
လီၯ.

လဿမႜီမႜးကီဿ္ရ့ဢ္ဒီးဟံဢ္သူကီဿ္ဆဢ္ (အိမ္မဲျမိဳ႔နယ္) အပူၯ၊ ပယီၯအသ၀ီဖးဒိဢ္လဿအမ့ဿ္
၀ဲ သ၀ီယြဢ္သံးအိဢ္၀ဲတသ၀ီ၊ ပကိးအမံၯလဿတကူဢ္တဲဢ္ (တံခြန္တိုင္) န့ဢ္လီၯ.
သ၀ီတသ၀ီအံၯအစကီၯတခီမ့ဿ္၀ဲ ရြ႔ဢ္ထူကႜဢ္ (ေရြထြန္းၾကာ) ဒီးစကီၯတဂၯအံၯအက်ိ
ခံပီၯအိဢ္၀ဲတဆိအဃိ၊သခ့ဢ္တဖဢ္ဃ့အီၯလဿအကဟ့ဢ္လီၯက်ိအံၯဆူအ၀ဲသ့ဢ္အစုပူၯ
န့ဢ္လီၯ. ဘဢ္ဆဢ္အ၀ဲတဟ့ဢ္လီၯ၀ဲဘဢ္.

တယံၯတဘူးဒီးသ၀ီကူဢ္တဲဢ္ (Kundine) အံၯ အိဢ္၀ဲတသ၀ီဒီးအစကီၯတခီမ့ဿ္၀ဲ
စကီၯသဢ္ဟဢ္ (သာဟန္) န့ဢ္လီၯ. စကီၯတဂၯအံၯအက်ိခံပီၯအိဢ္စ့ဿ္ကီးတဆိဒီးမ့ဿ္
လဿအပာ္ခူသူဢ္၀ဲတဘူဢ္ဘဢ္အဃိရြ႔ဢ္ထူကႜဢ္လဲၯဃ့ဒီးဟ့ဢ္လီၯ၀ဲဆူ ရြ႔ဢ္ထူကႜဢ္အအိဢ္
န့ဢ္လီၯ. လဿခံက့ၯပွၯသုးဖိဟဲက့ၯကဒီးခံဂၯ၊ ဟဲက့ၯစိာ္ဃုာ္၀ဲဒီးအက်ိဒုးသုး (Rifle)တ
ဂၯတဆိဒီး အ၀ဲကိးဃာ္အီၯဖဲတကူဢ္တဲဢ္န့ဢ္လီၯ.

တုၯမ့ဿ္အ၀ဲအက်ိအါထီဢ္ဒ္အံၯဒီးသခ့ဢ္တဖဢ္နာ္သပွဿ္ကတဿဿ္လဿ ရြ႔ဢ္ထူကႜဢ္ကထီဒုဢ္
ထီဒါအီၯနီဿ္နီဿ္န့ဢ္လီၯ. တုၯႏုၯတစုသခ့ဢ္အပဒိဢ္တဖဢ္ပ်ဿ္လီၯ (B.I.A) သုးမုဿ္လဿက
ဟဲထီဢ္ဒုး ရြ႔ဢ္ထူကႜဢ္န့ဢ္လီၯ. သုးခိဢ္ဘိဢ္အီဢ္ (ဘုိေအာင္) ဒီးအသုးတဖုဟဲဒိးကဘီမ့ဢ္
အူဖိတဘ့ဢ္ ဒီးဟဲတိဿ္ထီဢ္အကဘီဖဲ ယြဢ္သံးအံၯ၀ံၯသုးက်ဲၯတဿ္ဒုးတဿ္ယာ္အဂ့ဿ္ပက်ိၯ
ဒ္သိးအကလဲၯထီဢ္ဒုး ရြ႔ဢ္ထူကႜဢ္အဂီဿ္န့ဢ္လီၯ.

ရြ႔ဢ္ထူကႜဢ္တခီတုၯမ့ဿ္အနဿ္ဟူ၀ဲလဿ (B.I.A) ကဟဲထီဢ္ဒုးအီၯန့ဢ္ ကိးထီဢ္ပွၯသုးဖိဒီး
ပွၯဖီဢ္ဃဲာ္ဖိတနီၯ၀ံၯ လဲၯခိးတဿ္လဿမယါခႜီ (မရမ္းေခ်ာင္း) န့ဢ္လီၯ. မယါခႜီန့ဢ္မ့ဿ္တဿ္
လီဿ္တတီၯလဿအအိဢ္ဖဲတကူဢ္တဲဢ္ဒီး ယြဢ္သံးအဘဿဢ္စဿၯဒီး မ့ဿ္ပွိဿ္သူခိဢ္ဖိတဖဢ္လဲၯ
ဘွီထီဢ္ဟံဢ္ဒဲစွၯဖ်ဿဢ္ လဿတဿ္လဲၯအိဢ္လဲၯဆိးဒီး ထူစံာ္ထူပွဲၯအဂီဿ္န့ဢ္လီၯ.ဟံဢ္ဒဲန့ဢ္မ့
ဿ္ဒဲတကလုာ္လဿတဿ္ဘွီအီၯဂဿဿ္ဂဿဿ္က်ဿၯက်ဿၯထဲသိးဟံဢ္ဃဢ္ဃဢ္ဒီးပွၯအိဢ္အီၯစူၯစူၯ
ယီၯယီၯ၊ ဒ္ဟံဢ္အသိးလဿစံာ္လီဿ္ပူၯန့ဢ္လီၯ. တဿ္လီဿ္အ၀ဲအံၯရြ႔ဢ္ထူကႜဢ္ဒီးအသကိး
တဖဢ္ပာ္အီၯဒ္အမ့ဿ္သ၀ီတကူဢ္တဲဢ္အတိာ္အသိးဒီး အိဢ္ခိးလီၯ၀ဲဒုဢ္ဒါအခိဢ္ၾတိကလာ္
ဖဲတဿ္လီဿ္အံၯန့ဢ္လီၯ.

မၯကဒီးတနံၯလဿဂီၯဃုနဢ္ရံဢ္အဆဿကတီဿ္န့ဢ္ (B.I.A) လဲၯထီဢ္ကဒီး ဒုးလိာ္အသးဒီး
ရြ႔ဢ္ထူကႜဢ္ ဖဲမယါခႜီအံၯန့ဢ္လီၯ. တဿ္ဒုးတဿ္ယၯမၯအသးဆူဢ္မးလဿပွၯခံခီယဿ္ခီအဘဿ
ဢ္စဿၯ၊ ဒီးတုၯလဿမုဿ္ထူဢ္ဃဢ္ဃဢ္တစုန့ဢ္၊ ရြ႔ဢ္ထူကႜဢ္ဂုၯက့ၯအလီဿ္ခံတစဲး ဒီးက့ၯခိး
လီၯက့ၯဒုဢ္ဒါအခိဢ္လဿ ကမါတကမါအပူၯ ဖဲသ၀ီတကူဢ္တဲဢ္အဃဿၯန့ဢ္လီၯ. တုၯမ့ဿ္
ရြ႔ဢ္ထူကႜဢ္ဂုၯက့ၯအလီဿ္ခံတစုဒီး (B.I.A) အသုးတဖုအံၯလဲၯထီဢ္ဒြဲဢ္အူအီဢ္ကြံာ္ ပွိဿ္အ
ဟံဢ္ဒဲဖဲ မယါခႜီတဖဢ္လဿမ့ဢ္အူခဲလဿာ္န့ဢ္လီၯ.

သခ့ဢ္အသုးဖိတဖုအံၯ လဲၯထီဢ္ဒြဲဢ္အူအီဢ္ကြံာ္ဟံဢ္ဒဲဖဲမယါခႜီတဖဢ္လဿမ့ဢ္အူခဲလဿာ္၀ံၯ
အိဢ္ဘွံးအိဢ္သါဒီးအီဢ္အီ၀ံၯ ဂဲၯထဿဢ္လူၯသဖွိဃီၯ ရြ႔ဢ္ထူကႜဢ္ဆူတကူဢ္တဲဢ္န့ဢ္လီၯ.
တုၯႏုၯတစုအ၀ဲသ့ဢ္ဒုးလိာ္ယၯလိာ္ကဒီးအသးဆူဢ္ဆူဢ္ကလဲာ္တခီဒီးတခီန့ဢ္လီၯ.
တုၯလီၯလဿဟါခီသဿနဢ္ရံဢ္ဘ်ဲဢ္လြံဿ္နဢ္ရံဢ္ဃဢ္ဃဢ္တစု (B.I.A) အသုးခိဢ္ဘိဢ္အီဢ္
ဘဢ္ဒိလဿက်ိဒီးသံတီဿ္၀ဲလဿတဿ္ဒုးသုးပူၯန့ဢ္လီၯ.

ဘိဢ္အီဢ္သံတဘ်ီဃီအသုးဖိတဖဢ္ ဂုၯက့ၯဆူအလီဿ္ခံဒီး ဟဲက့ၯကဒါက့ၯဆူရြဢ္သံး၀ံၯ
ဒိးထီဢ္ကဘီမ့ဢ္အူဒီးက့ၯလီၯက့ၯ၀ဲဆူ၀့ဿ္မီႜမႜးန့ဢ္လီၯ. တဟါဃီအံၯလဿဟါယဲဿ္နဢ္ရံဃ
ဢ္ဃဢ္ အဆဿကတီဿ္န့ဢ္ ရြ႔ဢ္ထူကႜဢ္ဒီးအသကိးတဖဢ္ ဟဲလီၯဒြဲဢ္အူအီဢ္ထီဢ္ကြံာ္ပယီၯ
သ၀ီဖးဒိဢ္ သ၀ီယြဢ္သံးအံၯလဿမ့ဢ္အူဒီသ၀ီညါဒီးပာ္လီၯတဲာ္တီဿ္၀ဲထဲ သီခါဖႜဢ္ခံဖ်ဿဢ္
လဿအသူဢ္လီၯအသးလဿသ၀ီခိဢ္တဖ်ဿဢ္ဒီးသ၀ီခံတဖ်ဿဢ္ဧိၯန့ဢ္လီၯ.မ့မ့ဿ္တဿ္သူဢ္ထီ
ဢ္အဂုၯအဂၯသ့ဢ္တဖဢ္၊ မ့ဢ္အူအီဢ္ကြံာ္စီဖ့ကလ့ၯန့ဢ္လီၯ.

ပွၯကညီအတဿ္ဘဢ္ကိဿ္ဘဢ္ဂီၯတဿတဘ်ီမ့ဿ္၀ဲလဿ ခ.န. ၁၈၈၅-၈၆ နံဢ္ဖဲပယီၯဒီးအဲ
ကလံးတဿ္ဒုးသဿဘ်ီတဘ်ီဖဲ ပယီၯစီၯပၯ(သီေပါမင္း) ပဿတဿ္အဆဿကတီဿ္ခါ (ဖုDR.T
သဢ္ပႜဢ္ ကြဲးဖ်ါထီဢ္စ့ဿ္ကီး အ၀ဲသ့ဢ္အတဿ္တူဿ္ဘဢ္ပယီၯအတဿ္မၯအဿမၯနးအ
ဂ့ဿ္ဖဲ ႃႃမုဿ္နံၯကီခဲလဿယဘဢ္လဲၯခီဖ်ိတဖဢ္႗႗ တဿ္မၯလိအပူၯ) ဒီးမ့မ့ဿ္ပွၯကညီအတဿ္
ဘဢ္ကိဿ္ဘဢ္ဂီၯခံဘ်ီတဘ်ီတခီမ့ဿ္၀ဲ ခ.န. ၁၉၄၂-၄၅ နံဢ္အဆဿကတီဿ္အံၯန့ဢ္လီၯ.
တဿ္ဒုးတဿ္ယၯကဲထီဢ္၀ဲလဿရြ႔ဢ္ထူကႜဢ္ဒီး (ဘံဢ္အဢ္အ့ဢ္) အဘဿဢ္စဿၯ၀ံၯအလီဿ္ခံတဿ္
ဒုးတဿ္ယၯဆူဢ္ထီဢ္နးနးကြ႔ဿ္ကြ႔ဿ္ တုၯဒဢ္လဲာ္အကဲထီဢ္၀ဲလဿကလုာ္အတဿ္အ့ဢ္လိာ္လ
ဿပွၯကညီဒီး ပွၯပယီၯဖိအဘဿဢ္စဿၯတစုန့ဢ္လီၯ.

တုၯမ့ဿ္ကလုာ္အတဿ္အ့ဢ္လိာ္က်ာ္လိာ္ကဲထီဢ္၀ဲန့ဢ္၊ တခီဒီးတခီမၯသံလိာ္အသးဆူဢ္မဲာ္
ကဲၯမဲာ္၊ ဂုာ္န့ဿ္၀ာ္အတဿ္စုလီဿ္ခီဢ္ခိဢ္ဒီး ဒြဲဢ္အူလိာ္ကံြာ္အဟံဢ္အဃီ အဒူသ၀ီလဿမ့ဢ္အူ
ဖဢ္ဆါ နးနးကလဲာ္န့ဢ္လီၯ. လဿတဿ္အံၯအဃိ ကမ်ဿဿ္ထံဖိကီဿ္ဖိလဿအမ့ဿ္၀ဲပွၯကညီ
တကလုာ္မ့ဿ္ဂ့ၯ၊ ပွၯပယီၯဖိတကလုာ္မ့ဿ္ဂ့ၯ၊ ဘဢ္ကီဘဢ္ခဲဘဢ္နးဘဢ္ဖွီဢ္ဒီးဘဢ္ကိဿ္ဘ
ဢ္ဂီၯ၀ဲဒိဢ္ဒိဢ္ကလဲာ္န့ဢ္လီၯ.

ပမ့ဿ္ကြဿ္ကဒါက့ၯပတဿ္စံဢ္စိၯတဲစိၯန့ဢ္၊ပတအိဢ္ဒီးတဿ္စံဢ္စိၯတဲစိၯကမဿ္(ရာဇ၀င္ေၾကြး)
လဿပွၯနီတကလုာ္အဖီခိဢ္ဘဢ္. ပအိဢ္ဒဢ္ပတဿ္မုာ္မုာ္ခုဢ္ခုဢ္ထီဘိန့ဢ္
လီၯ. မ့မ့ဿ္တဘ်ီအံၯမ့ဿ္တဿ္စံဢ္စိၯတဲစိၯအခီဢ္ထံးတဘ်ီလဿပွၯကညီအိဢ္ဒီးကလုာ္အ
တဿ္အ့ဢ္လိာ္ တဘ်ီဒီးပွၯပယီၯဖိန့ဢ္လီၯ.

တဿ္မၯအသးဖဲ ခ.န. ၁၉၄၂နံဢ္ လါမ့ၯအပူၯန့ဢ္ (B.I.A) ဟဲထီဢ္ဒုးသ၀ီခီဢ္လဢ္ကူကႜံဒီး
ဒူဖိသ၀ီဖိတဖဢ္ ဖဲတဿ္စုက၀ဲၯစွၯခိဢ္လဿအအိဢ္ဒီးအ၀ဲသ့ဢ္န့ဢ္ၾတီဆဿဒုဢ္ဒါတဖုအံၯသပွ
ဿ္ပွဿ္န့ဢ္လီၯ. မ့မ့ဿ္ပိာ္မုဢ္ပိာ္မဿၯဒီးသူဢ္က့သးပွဿ္တဖဢ္ ပာ္ဖွိဢ္ထီဢ္အသးလဲၯထီဢ္ဆူသ
ရိာ္ပူၯ၀ံၯ ဘါထုကဖဢ္သပွဿ္္ပွဿ္ဒ္သိးကစဿ္ယြၯကကဟုဘံဢ္ကယာ္ဘဿက့ၯအ၀ဲသ့ဢ္ဒီး
မၯပူၯမၯဖ်ဲး အဒူသ၀ီ လဿဒုဢ္ဒါတဖုအံၯအစုပူၯအဂီဿ္န့ဢ္လီၯ.

လဿသ၀ီကဢ္ကလ့တခီစ့ဿ္ကီး ဒုဢ္ဒါဟဲထီဢ္ဒုးတဿ္ယၯတဿ္ဒီး ဒူဖိသ၀ီဖိတဖဢ္ဘဢ္ဒုးဆ
ဿၾတီဆဿဒုဢ္ဒါတဖုအံၯသပွဿ္ပွဿ္ စ့ဿ္ကီးန့ဢ္လီၯ. ဒုဢ္ဒါလဿအဟဲထီဢ္ဒုးသ၀ီ ခီဢ္လဢ္ကူ
ကႜံဒီး ကဢ္ကလ့တဖဢ္ ဟဲထီဢ္ဒုး၀ဲလဿဂီၯအကတီဿ္ ဒီးတုၯဃီၯလဿမုဿ္ဃ့ဿ္လီၯတစုန့ဢ္
ဒုး၀ဲတန့ဿ္ဒီး သံထီဢ္ပွဿ္ကဒ့၀ဲအဃိ၊ ဒုဢ္ဒါတဖဢ္အံၯ ဃ့ဿ္ကြံာ္၀ဲစီဖ့ကလ့ၯန့ဢ္လီၯ. လဿ
သ၀ီခီဢ္လဢ္ကူကႜံတခီ ပွၯမၯန့ဿ္ဒုဢ္ဒါအစုက၀ဲၯတနီၯဒီးပွၯမၯန့ဿ္ဃုာ္ စဲးက်ိ (ဘရဲ) ခံ
ခိဢ္န့ဢ္လီၯ.

တုၯႏုၯတစုသခ့ဢ္အခိဢ္အနဿ္တဖဢ္ ဆွဿထီဢ္တဿ္ကစီဢ္အံၯဆူ ယပဢ္အအိဢ္ဒီး ယပဢ္
ပ်ဿ္လီၯ အသုးခိဢ္ အကႜံမဢ္ (Col. Ahjeema) လဿပယီၯကိးအီၯလဿ ဘိဢ္ခႜံးန့ဢ္ဒ္သိး
အကဟဲက်ဲၯက့ၯတဿ္ဂ့ဿ္အံၯန့ဢ္လီၯ.

တုၯႏုၯတစုပွၯကညီဖိတဖဢ္အသူဢ္ခုသးခု၀ဲ ဒိဢ္ဒိဢ္ကလဲာ္လဿပွၯယပဢ္ဖိအကစဿ္ဒဢ္၀ဲ
ဟဲက်ဲၯဃူက်ဲၯဖိးက့ၯ ထံဖိကီဿ္ဖိကဒဲကဒဲအဃိ နာ္၀ဲလဿကလုာ္အတဿ္အ့ဢ္လိာ္အံၯက
ဆိကတီဿ္က့ၯဒီးတဿ္ဃူတဿ္ဖိးကအိဢ္ထီဢ္က့ၯ၀ဲလဿပွၯကညီဒီးပယီၯဘဿဢ္စဿၯအံၯန့ဢ္
လီၯ. ပွၯကညီဖိတဖဢ္ဆိကမိဢ္၀ဲလဿ (B.I.A) တဖဢ္ကဒိကနဢ္ယပဢ္အကလုဿ္၊ ဒီးတ
ထီဒုဢ္ထီဒါမၯအဿမၯသီလဿၯပွၯကညီတဖဢ္လဿၯဘဢ္လီၯ.

တဿ္မၯသးဖဲ ခ.န. ၁၉၄၂နံဢ္ လါမ့ၯ ၂၆သီ အနံၯန့ဢ္ B.I.A အသုးတဖုလဲၯထီဢ္ဒုးပွၯက
ညီသ၀ီလဿသ၀ီ ညီဢ္ခႜံဢ္တီးန့ဢ္လီၯ. လဿအ၀ဲသ့ဢ္အတဿ္လဲၯထီဢ္ဒုးတဿ္ဒီး ပွၯကညီတ
ဘ်ီအံၯအပူၯ လဲၯကိးဃုာ္ယပဢ္သုးခိဢ္(အကႜံမဢ္) ဒ္သိးကလဲၯဃုာ္တဿ္ဒီးအ၀ဲသ့ဢ္ဒီးယ
ပဢ္ အသုးခိဢ္တဂၯအံၯလဲၯဃုာ္တဿ္ဒီးအ၀ဲသ့ဢ္စ့ဿ္ကီးန့ဢ္လီၯ. အ၀ဲသ့ဢ္လဲၯဘူးထီဢ္ဒီး
သ၀ီ ညီဢ္ခႜံဢ္တီးဒီးတုၯမ့ဿ္အထူးခးတစုန့ဢ္၊ ပွၯဂဿၯသးဖိတဖဢ္လဿအခိးဒူခိးသ၀ီအံၯခး
ဃီၯအ၀ဲသ့ဢ္ ဒီးအ၀ဲသ့ဢ္ခးပကူဢ္တဿ္ ဒ္အတိာ္ပာ္စဿၯအသးအသိးန့ဢ္လီၯ. တုၯႏုၯတစု
တဿ္ဒုးတဿ္ယၯကဲထီဢ္၀ဲဒီးဒုးသဂဿဿ္လိာ္အသးဆူဢ္ဆူဢ္ကလဲာ္တခီဒီးတခီန့ဢ္လီၯ.

ဒ္န့ဢ္အသိး (ဘံဢ္အဢ္အ့ဢ္) တဖဢ္ခးတဿ္တခီခီ၊ သုးထီဢ္အသးတခီခီကြ႔ဿ္ကြ႔ဿ္၊ ဒီးမ့ဿ္လ
ဿယပဢ္အသုးခိဢ္တဂၯ အိဢ္လဿအ၀ဲသ့ဢ္အက်ါအဃိ၊ အ၀ဲသ့ဢ္အဂံဿ္အဘါအိဢ္ဒိဢ္မး၊
ဒီးအ၀ဲသ့ဢ္အသးပူၯပွဲၯဒီးတဿ္သူဢ္ဆူဢ္သးဂဲၯဒီး တဿ္သူဢ္ဒူသးဒူန့ဢ္လီၯ. အ၀ဲသ့ဢ္ထီဢ္
တဆီဘဢ္တဆီ ဘူးထီဢ္ဘူးထီ္ဒီးသ၀ီကြ႔ဿ္ကြ႔ဿ္၊ ဒီးလဿခံကတဿဿ္န့ဢ္ အကႜံဢ္မဢ္ဘဢ္ဒိ
လဿက်ိဒီးသံ၀ဲဒဢ္န့ဢ္လီၯ. တုၯႏုၯတစု ဘံဢ္အဢ္အ့ဢ္ အသုးဖိတဖဢ္ဂုၯက့ၯအလီဿ္ခံ၀ံၯ
က့ၯလီၯကဒါက့ၯ၀ဲတဘ်ီဃီဆူမႜီမႜးန့ဢ္လီၯ.

တုၯမ့ဿ္အကႜံဢ္မဢ္သံတဘ်ီဃီ၊ ဒုဢ္ဒါတဖုအံၯ အခိဢ္အနဿ္သ့ဢ္တဖဢ္၊ ဆွဿထီဢ္တဿ္ဂ့ဿ္
တဿ္က်ိၯတမံၯအံၯဆူ ပွၯယပဢ္ဖိအသုးခိဢ္အခိဢ္အနဿ္တဖဢ္အအိဢ္ဒီး ဒုးနဿ္ပဿဿ္အ၀ဲ
သ့ဢ္လဿပွၯကညီတဖဢ္အံၯမ့ဿ္ပွၯပူထီဢ္လီထီဢ္တဿ္၊ ထီဒုဢ္ထီဒါတဿ္၊ မၯအဿမၯသီတဿ္
မၯတဿထီဢ္တဿလီၯတဿ္၊ဒီးဒုဢ္ဆဿခီဢ္ဆဿပွၯယပဢ္ဖိနီဿ္နီဿ္လံန့ဢ္လီၯ. အဂ့ဿ္ဒ္အံၯအ
၀ဲသ့ဢ္မ့ဿ္ပွၯလဿအတီဒီးအဲကလံးဒီးအဲဢ္ဘဢ္ပွၯကီၯလၯ၀ါဖိတဖဢ္ဒိဢ္မးအဃိ၊တအဲဢ္ဒိ
းတူဿ္လိာ္ဒီး မၯဃုာ္မၯသကိးတဿ္ဒီး ပွၯယပဢ္ဖိသ့ဢ္တဖဢ္ဘဢ္. လဿတဿ္န့ဢ္အဃိအ၀ဲ
သ့ဢ္ထီဒါ၀ဲ ပွၯယပဢ္ဖိဆူဢ္ဆူဢ္ကလဲာ္န့ဢ္လီၯ.

ပယီၯတဖဢ္အံၯမ့ဿ္ပွၯလဿအမၯလီၯနာ္အသးသ့၊ပာ္ဖ်ါအတဿ္ဂ့ဿ္ဖဲအဖီခိဢ္တကထဿအံ
ၯသ့၊ မၯလီၯအဲဢ္အသးသ့၊ မၯလီၯသးကညီၯအသးသ့၊ သဢ္ဟံသဢ္ဟဲသ့၊ ကလုဿ္က
တိၯသ့၊ ပ်ဲၯကဒံပ်ဲၯကဒါအပ့်ၯသ့၊ ထိဢ္အံဢ္လီၯ၀ီၯအသးသ့၊ မၯရဲရဲရီရီအသးလဿပွၯမဲာ္
ညါသ့၊ ထုးန့ဿ္ပွၯအသးသ့၊ ဒီးကြဲန့ဿ္လြဲန့ဿ္ပွၯအသးသ့လီၯ.လဿတဿ္န့ဢ္အဃိ၊ ပွၯယပဢ္
ဖိတဂၯအံၯ ဒ္ဟီဢ္ခိဢ္အထူသႏူအိဢ္အသိး၊ ကဘဢ္နာ္အီၯ အဲဢ္အီၯ၊ မၯစဿၯအီၯစဲဃဲၯ
လီၯသဿဢ္.

တုၯႏုၯတစုယပဢ္အသုးခိဢ္သုးနဿ္သ့ဢ္တဖဢ္ပ်ဿ္လီၯအသုးခိဢ္ (မံဢ္နဢ္မံဢ္စူဢ္စကံဢ္)
Minami Suzuki ဒီးယပဢ္အသုးဖိတဖုဒ္သိးအကဟဲဆူ မႜီမႜးအံၯဒီးက်ဲၯ၀ံၯက်ဲၯက့ၯတဿ္
ဂ့ဿ္တဿ္က်ိၯသ့ဢ္တဖဢ္အံၯ ဒ္အဂ့ၯဒီးၾကဿး၀ဲလဿအမဲာ္ဒဢ္၀ဲအသိးန့ဢ္လီၯ.ယပဢ္အသုး
ခိဢ္တဂၯ သးဆါပာ္စဿၯလံ၀ဲပွၯကညီတဖဢ္၊ လဿအခးသံတ့ဿ္အကႜံမဢ္အဃိဒီးအ၀ဲပာ္
လီၯအသးလဿအကမၯပွၯကညီဖိတဖဢ္ဆါဆါကလဲာ္န့ဢ္လီၯ.လဿတဿ္န့ဢ္အဃိကယဲဿ္
မ့ဿ္ပွၯကညီအဒူသ၀ီ၊ လဿ မႜီမႜးကီဿ္ရ့ဢ္အပူၯတဖဢ္အံၯ၊ အ၀ဲတိၯပနီဢ္၀ဲလဿကသံဢ္ထံ
အဂီၯကိးသ၀ီဒဲးလဿဟီဢ္ခိဢ္ဂီၯအပူၯန့ဢ္လီၯ. အ၀ဲနာ္၀ဲလဿ ပွၯကညီအံၯအသးအိဢ္နီဿ္
နီဿ္ပွၯအဲကလံးဖိအဃိ တတူဿ္လိာ္တဿ္ဃူတဿ္ဖိးဒီးခးသံကြံာ္ အကႜံမဢ္စဲဃဲၯန့ဢ္လီၯ.

ဟံးန့ဿ္အီၯလဿႃႃတဿ္မၯလိက့ၯကညီကလုာ္အဂ့ဿ္႗႗ လဿခြံတီၯလံာ္တဿ္စံဢ္စိၯတဲစိၯတဿ္

သိဢ္လိလံာ္မိဿ္ပွဿ္အပူၯ.